Размещено на http: //www. allbest. ru/

УА “Беларускі дзяржаўны універсітэт культуры і мастацтваў”

Факультэт інфармацыйна-дакументных камунікацый

Кафедра гісторыі Беларусі і музеязнаўства

РЭФЕРАТ

Па кнізе А.А. Трусава "Кароткая гісторыя архітэктуры Беларусі"

Выканала: Мiронава М.М.

студэнтка, 232 группы

Выкладчык Трусаў А.А.

Мінск 2019

Змест

• Змест
• 1. Частка I
• 2. Частка II
• 3. Частка III
• 4. Частка IV
• 5. Частка V
• 6. Частка VI
• 7. Частка VII
• Ураджанні


1. Частка I

СТАРАЖЫТНЫ ПЕРЫЯД (АД ПАЛЕАЛІТУ ДА ЖАЛЕЗНАГА ВЕКУ)

У гэтай часткі рассказываецца пра першых людзей (неандэртальцы), якія з'явіліся на тэрыторыі Беларусі ў эпоху сярэдняга палеаліту. Жілы яны за кошт палявання на буйных жывел, найперш мамантаў. Для будаўніцтва жытла выкарыстоўвалі вялікія косткі і шкуры ўпаляваных жывел.[pic 1]

У эпоху мезаліта змяніўся клімат, расстаў ледавік, акрамя палявання займаліся рыбалоўствам і збіральніцтвам.

У эпоху неаліта, было канчатковае падзяленне на роды і плямёны, кожнае племя мела свой тып жытла. Напрыклад, плямёны паўночнай Беларусі будавалі круглаватыя ці авальныя па форме жытла, якія у сваёй аснове мелі каркас з жэрдак.[pic 2].

У эпоху бронзы змяніўся інтэр'ер жылых памяшканняў. З'явіліся агнішчы з роўнай чарэнню, сталы са шчапаных і часаных дошак, керамічны посуд - гаршкі, міскі, кубкі і друшлякі. Адбыліся змены і ў ідэялогіі, з'явіўся абрад трупаспалення. [pic 3]

З прыходам жалеза і залезнака веку з'явілася новая канструкцыя, печ-домніца.[pic 4]

Першыя абарончыя збудаванні, атрымалі назву гарадзішча. Будавалі іх на высокім месце, на берагі рэчкі, размяшчаліся гарадзішчы паасобку ці группамі. На адным гарадзішчы жыла вялікая сям'я колькасцю ад 40 да 60 чалавек.[pic 5]

Так сама будаваліся капішчы (культавыя дахрысцянскія збудаванні). будавалі на ўзвышшах, на беразе рэчкі ці возера. На капішчах знаходзіліся ў самых ганаровых месцах скульптурныя выявы язычніцкіх багоў, зробленыя з дрэва, каменню альбо металу.

2. Частка II

ПЕРЫЯД СТАРАЖЫТНА-БЕЛАРУСКІХ КНЯСТВАЎ (IX-XIII СТ.)

У гэты перыяд колькасць гарадзішчаў і селішчаў на беларускіх землях узрасла з прыходом славянаў. Замежныя госці пачалі называць нашу краіну Гардарыкай - краінай гарадоў.

Першыя гарады ў першам сенсе гэтага слова з'явіліся на Беларусі ў 11 ст., разам з першымі дзяржавамі-княствамі.

Горад - вялікі населены пункт, што з'яўляецца адмістратыйна-палітычным цэнтрам прылеглага раёна, а таксама культурным, гандлёвым, вайсковым і прамысловым асяродкам.[pic 6]

У гэты перяд на тэрыторыі Беларусі будуюцца такія гарады як Полацк, Тураў, Гомель, Віцебск, Брэст, Гродна.

У гэты час сталі з'яўляцца царкоўна-манастырскія будынкі. У 988 годзе, князь Уладзімір прыняў новую дзяржаўную рэлігію - хрысціянства. Было прянята хрысціянаства і наша зямля прыняла

Выдатны помнік Полацкага дойліцтва - сафійскі сабор, пабудаваны паміж 1044-1066 гг. [pic 7]

3. Частка III

ЭПОХА ВЯЛІКАГА КНЯСТВА ЛІТОЎСКАГА (ДРУГАЯ ПАЛОВА XII - СЯРЭДЗІНА XVI СТ.)

У гэтай частцы можна даведацца, а вялікай дзяржаве ВКЛ, яе архітэкруты і грамадскім жыцці. У 14-15 ст. з'яўляюцца першыя драўляныя мячэці і сінагогі.

У канцы 14 ст. на Беларусі ўзнікаюць мястэчкі, як прамежкавая форма паселішчаў паміж горадам і вялікім сялом. Пры мястэчках будуюцца мураваныя замкі. У гэты час з'яўляюцца новыя будаўнічыя матэрыялы - буйнапамерная, тоўстая цэгла, а пазней, матэрыял для накрыцця дахаў замкаў, палацаў - керамічная дахаўка.

У 14 ст. з'яўляецца новы тып збрлі - першыя гарматы.

У 14-15 стагоддзі будуюцца першыя жылыя каменныя палацы. Рэшткі мураванага будынка выяўлены на Верхнім Замку ў Віцебску.

Росквіт гатычнай архітэктуры на Белаусі пападае на першую палову 14 ст. Пашырыліся тыпы і формы культавых збудаванняў, запазычаныя ў сусудніх краінах. Першы тып прадстаўлены царквой Барыса і Глеба ў Навагрудку. [pic 8]

4. Частка IV

ЧАСЫ РЭЧЫ ПАСПАЛІТАЙ (ДРУГАЯ ПАЛОВА XVI - XVIII)

У 16 першай палове 17 ст. назіраецца росквіт беларускіх гарадоў. Паяўляецца архітэктурны стыль, які адносіцца да позняй готыкі - стварэнне самабытнай фрэскавай школы.

У 17 ст. канчаткова фарміруецца прафесія архітэктар.

У перыяд позняга барока на беларусі развіваецца садова-паркавая архітэктура. Адзін з самых старых паркаў - летняя рэзідэнцыя Радзівілаў парк “Альба” ў ваколіцах Нясвіжа.

У сярэдзіне 17 ст. стыль ракако знаходзіць сваё адлюстраванне ў інтр'ерах беларускіх шляхецкіх сядзібаў.

17 ст. у Беларусі характэрызуецца росквітам гарадоў, імкненнем іх да самакіравання - атрымання так званага магдэбурскага права. Горад, які атрымліваў магдэбурскаек права, ствараў выбраны ворган кіравання - магістрат. Магістрат кіраваў ўсім жыццем ў горадзе і размяшчаўся звычайнаў спецыяльным будынку - ратушы. Адна з самых старажытныхмураваных ратуш на Беларусі пабудавана ў канцы 17 ст. у Нясвіжы. [pic 9]

Гэты перыяд стаў вельмі значны для Беларусі, з'яўляліся новыя стылі ў архітэктуры, змены ў грамадскім жыцці.

5. Частка V

У СКЛАДЗЕ РАСІЙСКАЙ ІМПЕРЫІ (КАНЕЦ XVIII - ПАЧАТАК XX СТ.)

У гэты перяд адбываюцца змены ў жыцці грамадста. У паслярэформенны перыяд паскорыўся рост фабрык і заводаў. У канцы 18 ст. на Беларусі з'явіліся першыя цагельныя заводы. Пасля трох падзелаў РП беларускія землі ўвайшлі ў склад Расійская імперыі, дзе панавала новая архітэктурная плынь - класіцізм. Пасля класіцізм ў Расійская імперыі стаў “імператарскім” стылем - сухім і казеныным. З канца 18 ст пачатку 19 ст., пачынаецца развіцце рамантызма ў садова-паркавым мастацтве. А ў 90-я гг 19 ст. на Беларусі запанаваў новы архітэкруты стыль - мадэрн, які існаваў да пачатку Першай сусветнаяй вайны. Унікальны палацава-паркавы комплекс - помнік сядзібна-палацавай архітэктуры другой паловы 19 пачатку - 20 ст знаходзіцца ў мястэчку Смілавічах.

У канцы 18 паччатку 19 ст. у Беларусі з'яўляюцца будынкі і гандлёвыя рады. Першыя тэатры на Беларусі не мелі спецыяльных будынкаў і знаходзіліся ў палацах буйных магнатаў. [pic 10]

Таксама будаваліся навучальныя, лячэбныя ўстановы, гасцініцы. Самы буйны гасціначны комплекс ў Беларусі быў гатэль і рэстарацыя “Еўропа” на Губернатарскай вуліцы ў Мінску.

Канец 19 - пачатак 20 ст. адзначаны інтэўсіўным будайніцтвам праваслаўных цэркваў. Самай распаўсбджанай формай помніка стаў крыж. Крыжы ўпрыгожваюцца скульптурнымі выявамі Хрыста, анёлаў, вянкамі. Так, на могілках ў вёсцы Сноў (Нясвіжскі раёен Мінская вобл.) устаноўлены чыгунны крыж, абвіты вянкамі з руж, выкананы ў стыле барока. Будаваліся дарогі, мосты, каналы і вакзалы.

6. Частка VI

ЗАХОДНЯЯ БЕЛАРУСЬ Ў СКЛАДЗЕ ПОЛЬСКАЙ ДЗЯРЖАВЫ (1921-1939)

У гэтай часткі можна даведацца пра тое, як частка беларускага насельніцтва, апынулася ў складзе Польскай дзяржавы. У выніку паланізацыі шматнацыянальныя беларускія гарады ператварыліся ў цэнтры польскай культуры. Выключэннем была Вільня, дзе знаходзіўся найбольшы культурны асяродак беларусаў.

Так у 20-30-я гг., у Заходняй Беларусі існавала практыка кансервацыі і рэстаўрацыі помнікаў архітэктуры на строга навуковай аснове. Был праведзена кансервацыя замкаў, узноўлены воблік гатычнага касцёлла 15-16 стст. у м. Гнезда каля Ваўкавыска. Новыя храмы спачатку будавалі пад уплывам эклетыкі і мадэрна. А у 30-я гг. 20 ст. ў архітэктуры Польшчы ўзніклі моцныя ўплывы канструктывізму і функцыялізму. Адачасова адбывалася рэанімацыя “неастыляў”, асабліва негатычнага і неакласічнага накірунку.

Шедеўрам беларускага неакласіцізму з'яўляецца Свята-Пакроўскі сабор у Баранавічах. [pic 12]

Першая спроба будоўлі ў новым стылі - канструктывізму альбо фунцыялізму звязана на тэрыторыі Заходняй Беларусі з будынкамі грамадскага прызначэння. Гэта вайсковыя казармы ў Стаўбцах, Брэсце,будынкі дзяржаўных устаноў у Брэсце, Кобрыне, Пінску і Наваградку, гарадскі суд у Брэсце, школы, гімназіі, вакзалы і г.д.

7. Частка VII

ЭПОХА БССР. ЛЁС КУЛЬТАВАЙ АРХІТЭКТУРЫ Ў БССР (1921-1991гг.)

У гэтай частцы адлюстроўваецца лес культавых будынкаў, жыллё сялян і гараджан, таксама будынкі грамадскага прызначэння.

Пасля Рыжскай дамовы 1921 г., узніклі два тыпа беларускага горада: савецкі ў межах БССР і заходнебеларускі горад ў складзе польскай дзяржавы.

У БССР у канцы 1920 г. пачалася будоўля вялікіх грамадскіх будынкаў у стыле канструктывізму. Будаўніцтва буйных дзяржаўных прадпрыемстваў у БССР пачалося ў 1930-1940 гг., і збудавалі больш за 500 прадпрыестваў. [pic 13]

архітэктура беларусь канструктывізм

Ураджанні

Кнігі уражыла мяне даступна апісана гісторыя архітэктуры i упамінаецца гістроыя Беларусі. Разглядываецца час ад старажытнага да савецкага перыяду. Шмат ілюстрацый, кніга будзе карысна ўсім, хто цікавіцца гісторыяй нашай роднай страны і архітэктуры.

Размещено на Allbest.ru