Архівы Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторый: гісторыя, структура, склад дакументаў (1782–1918 гг.)

У межах дарэвалюцыйнай расійскай гістарыяграфіі да пытання арганізацыі архіваў канфесіянальных устаноў звярнуўся А.П. Сапуноў, які разгледзеў архіў Полацкай уніяцкай, а затым праваслаўнай кансісторыі. Даследаванні азначанага перыяду па гісторыі каталіцкай царквы мелі палітызаваны характар, акрамя таго, абмяжоўваўся доступ даследчыкаў да архіваў кансісторый (Г.Я. Кіпрыяновіч, М.М. Бантыш-Каменскі, А.М. Папоў). Выключэнне складае праца Д.А. Талстога «Рымскі каталіцызм у Расіі», падрыхтаваная на падставе матэрыялаў архіва Магілёўскай кансісторыі.

У 1917-1980-я гг. працы, прысвечаныя архівам рымска-каталіцкіх кансісторый, адсутнічаюць. Толькі ў канцы 1970-х гг. увагу навукоўцаў прыцягнула арганізацыя справаводства дзяржаўных устаноў Расійскай імперыі (Л.М. Вялава, Л.Е. Шэпелеў). Класіфікацыю справаводнай дакументацыі ХІХ ст. распрацаваў К.Г. Міцяеў, які падзяліў яе на агульную і спецыяльную. Аднак спецыяльных даследаванняў справаводства рымска-каталіцкіх кансісторый на гэтым этапе не праводзілася.

На сучасным этапе ў межах нацыянальнай гістарыяграфіі назіраецца зварот даследчыкаў да неразгорнутых праблем, іх дэталізацыя і шматаспектнае вывучэнне. Адначасова праводзіцца пераасэнсаванне здабыткаў папярэдніх пакаленняў на падставе шырокага кола архіўных матэрыялаў, прадстаўленых ў першую чаргу захаванымі дакументамі архіваў Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторый (А.М. Філатава, В.В. Яноўская, А.І. Ганчар, І.Г. Ганчарук, В.В. Табуноў, С.А. Рыбчонак, М.А. Папоў, С.В. Марозава, А.Ю. Бендзін). Пры гэтым кола выкарыстоўваемых даследчыкамі крыніц згаданых устаноў застаецца абмежаваным.

Сучасныя расійскія даследчыкі засяроджваюцца на асобных праблемах і абмежавана выкарыстоўваюць дакументы Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторый (А.К. Ціханаў, Л.Е. Гарызонтаў, М.Д. Далбілаў, В.А. Ліцэнбергер).

Польскія навукоўцы звярнуліся да гісторыі рымска-каталіцкай царквы ўвогуле, і дзейнасці Магілёўскай і Мінскай кансісторый і іх кіраўніцтва ў прыватнасці ў ХІХ ст. (І. Ходзька, М. Ларэт, С. Шантыр, Я. Васілеўскі). У другой палове ХХ ст. польскія даследчыкі (В. Квяткоўскі, Г. Міштал, І. Палкоўскі і І. Навацкі) засяродзіліся на праблеме арганізацыі архіўнай справы ў рымска-каталіцкіх кансісторыях, якія дзейнічалі на тэрыторыі Польшчы, на падставе іх архіваў. У працах сучасных польскіх даследчыкаў разглядаюцца шматлікія аспекты дзейнасці кансісторый (Б. Кумар, К. Пракоп, С. Літак, Я. Нябельскі, Р. Дзванкоўскі). Пры гэтым адчуваецца недастатковасць крыніцазнаўчага матэрыялу з беларускіх архівасховішчаў. На іх фоне вылучаюцца работы М. Радвана, які шырока выкарыстоўвае матэрыялы Магілёўскай рымска-каталіцкай кансісторыі. Цікавасць да ўзнятай праблематыкі мажліва прасачыць і ў іншых замежных даследчыкаў (А. Баду, Э. Вінтэр), аднак яны засяроджваюцца на стасунках Рыма і Расійскай імперыі.

1.2. Агляд крыніц. Аснову для напісання дадзенай працы склалі пераважна архіўныя крыніцы, якія захоўваюцца ў Нацыянальным гістарычным архіве Беларусі, Нацыянальным гістарычным архіве Беларусі ў Гродна, Літоўскім дзяржаўным гістарычным архіве, аддзелах рукапісаў бібліятэкі князёў Чартарыйскіх і бібліятэкі Польскай акадэміі мастацтваў і Польскай акадэміі навук (г. Кракаў, Польшча). Многія з іх упершыню ўводзяцца ў навуковы ўжытак. У працы выкарыстаны гістарычныя крыніцы трох тыпаў: матэрыялы справаводства рымска-каталіцкіх кансісторый і сучасныя пафондавыя даведнікі, заканадаўчыя і іншыя нарматыўныя акты, перыядычны друк.

Да першага тыпу крыніц адносяцца матэрыялы справаводства, якія адкладаліся ў архівах Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторый на працягу іх існавання. Пасля ліквідацыі азначаных устаноў іх архівы перадаваліся на захаванне ў дзяржаўныя архіўныя ўстановы, а сёння пераважная большасць матэрыялаў сканцэнтравана ў складзе архіўных фондаў «Магілёўская рымска-каталіцкая кансісторыя» (ф. 1781) і «Мінская рымска-каталіцкая кансісторыя» (ф. 937) у Нацыянальным гістарычным архіве Беларусі. Акрамя таго, для напісання працы прыцягнуты адпаведныя дакументы архіўных фондаў «Магілёўскі архікатэдральны капітул» (ф. 3399), «Кіраўнік Магілёўскай архідыяцэзіі» (ф. 3244), «Канцылярыя візітатара кляштараў Магілёўскай архідыяцэзіі» (ф. 3330), «Магілёўская рымска-каталіцкая семінарыя» (ф. 3246), а таксама 12 дэканатаў, 78 касцёлаў, 3 кляштараў Магілёўскай, Мінскай і Віцебскай губерняў з Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі, «Віленская рымска-каталіцкая духоўная кансісторыя» (ф. 604) і «Кіраўніцтва Віленскай рымска-каталіцкай дыяцэзіі» (ф. 694) з Літоўскага дзяржаўнага гістарычнага архіва, а таксама рукапісы з вышэйзгаданых польскіх бібліятэк. У археаграфічных зборніках дакументы гэтых устаноў адлюстраваны выбарачна.

Матэрыялы архіваў рымска-каталіцкіх кансісторый можна ўмоўна падзяліць на дзве часткі на падставе класіфікацыі, распрацаванай К.Г. Міцяевым: агульнае справаводства і спецыяльныя сістэмы справаводнай дакументацыі. Унутры вылучаных частак справаводная дакументацыя кансісторый падзяляецца на групы па функцыянальным прызначэнні. Адпаведна, у агульнае справаводства вылучаны матэрыялы, якімі забяспечваўся працэс прыняцця і рэалізацыі кіраўніцкіх рашэнняў і дакументацыя па дакументаабароту гэтых устаноў (распарадчая, справаздачная, пратакольная, дакументацыя па асабістым складзе духавенства, рэгістрацыйна-ўліковыя формы дакументаў). Найбольшы комплекс у архівах кансісторый складаюць спецыяльныя сістэмы справаводства, якімі характарызуецца спецыфіка дзейнасці гэтых устаноў і асаблівасці складання іх архіваў (справы аб адкрыцці і скасаванні парафій; улікова-статыстычнага характару; міжканфесіянальных узаемаадносінах, судовыя справы і інш.). У выкарыстанай класіфікацыі апушчаны нарады папер, як пярвічныя комплексы дакументаў, і дакументацыя архіваў кансісторый па захаванні, апрацоўцы і выкарыстанні матэрыялаў іх дзейнасці (вопісы, алфавітныя і храналагічныя паказальнікі, рэестры спраў), што ствараліся пасля заканчэння справаводнага шляху дакументаў. Гэтыя крыніцы разглядаюцца разам з арганізацыяй архіўнай справы ў кансісторыях.

Гісторыю захавання архіваў Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторый, чым абумоўлена іх захаванасць у складзе сучасных архіўных фондаў Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі, дазваляюць высветліць справы фондаў азначаных устаноў, а таксама матэрыялы іх камплектавання, якія адклаліся ў Нацыянальным архіве Рэспублікі Беларусь у архіўных фондах «Галоўнае архіўнае ўпраўленне пры Савеце Міністраў БССР» (ф. 249) і «Цэнтральны дзяржаўны гістарычны архіў БССР у г. Мінску» (ф. 251).

Крыніцазнаўчая база даследавання пашыраецца пафондавымі даведнікамі архіваў рымска-каталіцкіх кансісторый і структурна звязаных з імі ўстаноў. Тэматычныя пералікі дакументаў Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторый апрацаваны і выдадзены польскім гісторыкам М. Радванам.

Рымска-каталіцкія кансісторыі як дзяржаўныя ўстановы кіраваліся ў сваёй дзейнасці адпаведнымі заканадаўчымі і іншымі нарматыўнымі актамі Расійскай імперыі, якія адносяцца да другога тыпу крыніц (маніфесты, імянныя, абвешчаныя з Сената і сенацкія ўказы, рэгламенты, палажэнні, статуты). Пераважная большасць з іх апублікавана ў Поўным зборы законаў Расійскай імперыі, а статуты - у Зводзе законаў Расійскай імперыі (Статут Дэпартамента духоўных спраў іншаземных веравызнанняў аб кіраўніцтве рымска-каталіцкай царквой у рэдакцыях 1857, 1896 і 1906 гг.). Асобныя дакументы ўключаны ў зборнікі, выдадзеныя І. Белагаловым і І. Галавінскім.

Матэрыялы перыядычнага друку адносяцца да трэцяга тыпу крыніц. Штогоднікі інфармацыйна-рэкамендацыйнага характару для духавенства і прыхаджан утрымліваюць шмат спецыфічнай інфармацыі, накіраванай да святароў, а таксама спісы духавенства дыяцэзій і служачых кансісторый.

1.3 Метады даследавання. Даследаванне архіваў Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторый грунтуецца на агульнанавуковых прынцыпах: аб'ектыўнасці, гістарызму, сістэмнасці. Пры напісанні працы ў першую чаргу выкарыстаны спецыяльныя гістарычныя метады. Сярод іх гісторыка-генетычны метад, які дазволіў вылучыць этапы і ўласцівасці фарміравання архіваў устаноў. З прыцягненнем гісторыка-параўнаўчага метаду падлічаны страты, якія панеслі архівы Магілёўскай і Мінскай кансісторый пасля іх ліквідацыі, а на падставе гісторыка-тыпалагічнага метаду былі вылучаны групы агульнай і спецыяльнай справаводнай дакументацыі. Даследаванне архіваў Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторый запатрабавала прыцягнення метаду мадэлявання, які дапамог акрэсліць працэс стварэння і дзейнасці кансісторый, іх структуру і функцыі, а таксама ўзнавіць першапачатковы склад архіваў даследаваных устаноў. На аснове праведзенай працы аўтарам былі створаны і ўкаранёны ў працу архіва паказальнікі да некаторых комплексаў дакументаў архіўнага фонду «Магілёўская рымска-каталіцкая кансісторыя». Пры іх падрыхтоўцы шырока выкарыстоўваліся магчымасці сучасных інфармацыйных тэхналогій, якія дазваляюць спрасціць зварот даследчыкаў да дакументальных комплексаў і садзейнічаюць забеспячэнню захаванасці дакументаў.

Такім чынам, праведзены аналіз гістарыяграфіі і крыніц сведчыць аб шырокай распрацаванасці на працягу ХІХ - пачатку ХХІ стст. пытанняў, звязаных з гісторыяй рымска-каталіцкай царквы на беларуска-літоўскіх землях. Даследчыкі звярнуліся да такіх пытанняў, як архівы рымска-каталіцкіх кансісторый на тэрыторыі Польшчы, архівы ўніяцкай царквы ў Расіі, характарыстыка асобных відаў дакументаў са справаводства Магілёўскай і Мінскай кансісторый, канфесіянальная палітыка Расійскай імперыі, міжканфесіянальныя зносіны, дыпламатычныя стасункі паміж Рымам і Санкт-Пецярбургам, лёсы прадстаўнікоў каталіцкага духавенства і іх удзел у паўстаннях. Пры гэтым абагульняючае даследаванне па архівах Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторый адсутнічае. Крыніцазнаўчая база даследавання прадстаўлена ў дысертацыі матэрыяламі, засяроджанымі ў беларускіх, літоўскіх і расійскіх архівасховішчах. Асноўная іх маса змешчана ў архіўных фондах Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі «Магілёўская рымска-каталіцкая кансісторыя» і «Мінская рымска-каталіцкая кансісторыя». Акрамя таго, у працы выкарыстаны матэрыялы з Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі ў Гродна, Літоўскага дзяржаўнага гістарычнага архіва, аддзелаў рукапісаў бібліятэк Кракава, пафондавыя даведнікі, заканадаўчыя і іншыя нарматыўныя акты, а таксама каталіцкая перыёдыка ХІХ - пачатку ХХ ст., што дазваляе правесці комплекснае даследаванне гісторыі і структуры кансісторый, а таксама складу іх дакументаў з дапамогай асноўных метадаў гістарычнага даследавання.

Глава 2. Стварэнне рымска-каталіцкіх кансісторый і гістарычны шлях іх дакументаў

2.1. Магілёўская і Мінская рымска-каталіцкія кансісторыі як дзяржаўныя органы каталіцкай адміністрацыі ў канцы XVIII - пачатку ХХ ст. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная структура рымска-каталіцкай царквы ў Расійскай імперыі сфарміравана на падставе расійскага заканадаўства па частковым узгадненні з Папай Рымскім у канцы XVIII - пачатку ХІХ ст. У яе ўвайшлі Магілёўская архідыяцэзія і Віленская, Жмудская, Луцкая, Камянецкая, Мінская дыяцэзіі, кіраўніцтва ў якіх было ўскладзена на арцыбіскупа і біскупаў адпаведна. У першай палове ХІХ ст. на межы дыяцэзій уплывалі тэрытарыяльныя рэарганізацыі губерняў. У межы архідыяцэзіі ўвайшлі Фінляндыя, Сібір і Туркестан. У другой палове ХІХ ст. структура каталіцкай царквы ўключала Магілёўскую архідыяцэзію, Віленскую, Цяльшэўскую, Ціраспальскую, Луцка-Жытомірскую і Мінскую дыяцэзіі. Іх тэрытарыяльныя межы значна адрозніваліся, што залежала ад колькасці насельніцтва рымска-каталіцкага веравызнання і прадстаўніцтваў царквы ў кожнай. Мінская рымска-каталіцкая дыяцэзія была скасавана па волі імператара Аляксандра ІІ 15 ліпеня 1869 г., а Магілёўская - у 1918 г. па рашэнні арцыбіскупа.

Адміністрацыйнае кіраўніцтва Магілёўскай архідыяцэзіяй і Мінскай дыяцэзіяй ажыццяўлялася спецыяльна ўтворанымі органамі - рымска-каталіцкімі кансісторыямі, якія ўзначальвалі арцыбіскуп і біскупы. У ажыццяўленні сваіх функцый кансісторыі кіраваліся дэталізаванай нарматыўна-прававой базай, распрацаванай органамі дзяржаўнай улады Расійскай імперыі. На працягу 1782-1918 гг. іх функцыянальнасць паступова абмяжоўвалася да рашэння адміністрацыйных і ідэалагічных задач на грамадска-палітычнай арэне дзяржавы, а таксама духоўнага суда. У другой палове ХІХ - пачатку ХХ ст. асноўныя напрамкі дзейнасці кансісторый былі замацаваны ў Статутах іншаземных веравызнанняў. Гэтымі ўстановамі вырашаліся пытанні, звязаныя з духавенствам дыяцэзій, ажыццяўлялася адміністрацыйнае кіраўніцтва падначаленымі ўстановамі (дэканатамі, касцёламі і інш.), разглядаліся справы, якія тычыліся духоўнага жыцця прыватных асоб (накладанне епіцімій, скасаванне шлюбу і інш.). Непасрэдныя сувязі з Рымам кантраляваліся вышэйстаячымі дзяржаўнымі органамі. Крымінальныя злачынствы і грамадзянскія спрэчкі з удзелам прыватных асоб разглядаліся выключна свецкімі судамі. Апеляцыйным органам для дыяцэзіяльных кансісторый з'яўлялася Магілёўская, а для апошняй - адна з кансісторый у межах дзяржавы, якая вызначалася Папай Рымскім на тры, а з канца ХІХ ст. - пяць гадоў. Пры гэтым кансісторыі заставаліся падпарадкаванымі Рымска-каталіцкай духоўнай калегіі і адпаведным органам дзяржаўнай улады.

Склад і функцыі рымска-каталіцкіх кансісторый у межах Расійскай імперыі былі ўніфікаваны. Яны камплектавалі свае штаты з ліку духавенства і свецкіх асоб. Структура кансісторый складалася з прысутнасці - калегіяльнага органа, якім прымаліся рашэнні, і канцылярыі, якой афармляліся і захоўваліся дакументы. У склад прысутнасці ўваходзіў вышэйшы каталіцкі клір на чале з арцыбіскупам (біскупамі). У канцылярыі маглі служыць свецкія асобы пад кіраўніцтвам сакратара. Агульным абавязкам служачых сталоў (канцылярыстаў) былі апрацоўка дакументацыі, падрыхтоўка і прадстаўленне дакументаў на пасяджэнні кансісторыі ў выглядзе дакладаў, якія затым прадстаўляліся сакратару і адпаведным членам кансісторыі. Па заканчэнні справаводнага перыяду ў абавязкі канцылярыстаў уваходзіла падрыхтоўка дакументаў для перадачы ў архіў. Першапачаткова канцылярыя не мела структурных падраздзяленняў, аднак у выніку павелічэння дакументапатоку і пашырэння нарматыўнай базы дзейнасці рымска-каталіцкіх кансісторый з 1842 г. праца канцылярыі падзялялася на тры сталы ў Магілёўскай кансісторыі і чатыры ў Мінскай, а распараджэнне фінансавымі сродкамі і архіў вынесены да функцый прыходарасходчыка і архіварыуса. Пасля пераразмеркавання спраў у 1873 г. дзейнасць канцылярыі Магілёўскай кансісторыі падзялілася на чатыры сталы.

2.2. Арганізацыя архіўнай справы ў Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторыях і гістарычны шлях іх архіваў. Накапленне матэрыялаў дзейнасці Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторый пачалося з моманту іх стварэння. На працягу існавання ўстаноў служачыя канцылярый і архіваў карысталіся адпаведнымі дакументамі вышэйстаячых органаў дзяржаўнай улады. Пры гэтым нарматыўнымі актамі рэгламентацыя архіўнай справы разглядалася разам з рэгламентацыяй справаводства ўвогуле.

У канцы XVIII - пачатку ХІХ ст. у сувязі з нязначным дакументапатокам архівамі кансісторый апекаваўся адзін з канцылярыстаў, а дакументацыя практычна не апрацоўвалася. Архіў Магілёўскай кансісторыі захоўваўся разам з канцылярыяй мітрапаліта. З перанясеннем месца знаходжання арцыбіскупа ў Санкт-Пецярбург у 1797 г. дакументы засталіся ў Магілёве, а з 1873 г. былі перанесены ў Санкт-Пецярбург. Архіў Мінскай кансісторыі заставаўся ў Мінску да ліквідацыі ўстановы, а затым перададзены ў Вільню, адпаведна падпарадкаванню тэрыторый. У выніку адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэарганізацыі царквы ў 1883 г. архіў Мінскай кансісторыі быў далучаны да Магілёўскай.

Рэарганізацыя ў архіўнай справе адбылася ў 1835-1840 гг. пад уплывам дзейнасці камісій па праверцы актавых і метрычных кніг і выдання ў 1842 г. інструкцыі па справаводстве рымска-каталіцкіх кансісторый. Арганізацыя захавання матэрыялаў іх дзейнасці забяспечвалася падрабязнай нарматыўнай базай на ўсіх узроўнях кіравання, а таксама кваліфікаванымі спецыялістамі (архіварыусам і яго асістэнтамі). Камплектаванне архіваў ажыццяўлялася з дзвюх асноўных крыніц: справаводства кансісторый і падначаленых ім устаноў (касцёлаў, кляштараў). Пасля заканчэння справаводнага шляху дакумент рыхтаваўся для перадачы на захаванне служачымі сталоў і перадаваўся ў архіў пад кантролем сакратара. Акрамя ўліку і захавання скончаных справаводствам матэрыялаў, на архіварыуса і яго памочнікаў ускладаліся абавязкі па складанні навукова-даведачнага апарату і арганізацыі выкарыстання ў бягучым справаводстве ўсіх дакументаў архіва. У архіўнай справе з'явіліся алфавітныя і храналагічныя паказальнікі, а таксама ўдасканальваўся працэс падрыхтоўкі дакументаў да перадачы іх у архіў. Пры гэтым у архіве адкладаўся цэласны комплекс матэрыялаў пастаяннага захавання.

Ліквідацыя Магілёўскай рымска-каталіцкай кансісторыі ў 1918 г. супала з Першай сусветнай вайной і грамадзянскай вайной у Расіі, што адмоўна паўплывала на захаванасць дакументаў. Дакладных звестак аб колькасці спраў і іх характары на момант ліквідацыі ўстановы не захавалася. Першыя звесткі аб месцы і ўмовах захавання архіўнага фонду «Магілёўская рымска-каталіцкая кансісторыя» тычацца пачатку 1920-х гг. Асноўная частка матэрыялаў захоўвалася ў аднаіменным фондзе №827 у аддзеле культуры і быту Цэнтральнага дзяржаўнага гістарычнага архіва ў Ленінградзе, які быў перададзены ў 1958 г. у Цэнтральны дзяржаўны гістарычны архіў БССР. У апошнім гэтыя матэрыялы былі далучаны да прынятага на ўлік і апісанага ў 1949 г. фонду «Магілёўская рымска-каталіцкая кансісторыя», які складаўся з перададзеных з дзяржаўных архівасховішчаў саюзных рэспублік спраў.

Да пачатку ХХ ст. у Санкт-Пецярбургу і Вільні працягвалася забеспячэнне захаванасці матэрыялаў Мінскай кансісторыі і іх выкарыстанне для вырашэння пытанняў бягучага справаводства. Фарміраванне архіўнага фонду «Мінская рымска-каталіцкая кансісторыя» распачынаецца ў другой палове ХХ ст. У 1951 г. у Цэнтральны дзяржаўны гістарычны архіў БССР з дзяржаўнага архіва Мінскай вобласці перадаецца аднаіменны фонд №2138, склад якога пашыраецца за кошт перадачы няпрофільных спраў з дзяржаўных архівасховішчаў БССР і саюзных рэспублік.

У 1963 г. азначаныя архіўныя фонды ў складзе Цэнтральнага дзяржаўнага гістарычнага архіва БССР перавозяцца ў г. Мінск, дзе зараз захоўваюцца. Іх камплектаванне ў Нацыянальным гістарычным архіве Беларусі працягваецца за кошт перадачы метрычных кніг касцёлаў з аддзелаў рэгістрацыі актаў грамадзянскага стану Рэспублікі Беларусь.

Архіўны фонд «Магілёўская рымска-каталіцкая кансісторыя» з'яўляецца рэпрэзентатыўным комплексам матэрыялаў для правядзення даследавання. На падставе вопісаў ХІХ - пачатку ХХ ст. і асобных спраў быў вызначаны дакументальны склад архіва Магілёўскай кансісторыі. Пры параўнанні з сучасным складам адпаведнага архіўнага фонду захавалася каля 46% архіва фондаўтваральніка да сённяшняга дня, што дазваляе сцвярджаць, што матэрыял прадстаўлены на рэпрэзентатыўным узроні. На падставе вылучаных крыніц з матэрыялаў устаноў (у першую чаргу Магілёўскай і Віленскай кансісторый), якія былі звязаны з лёсам Мінскай кансісторыі, і ўласна архіўнага фонду можна вызначыць дакументальны склад Мінскай кансісторыі і сцвярджаць захаванасць 63% архіва гэтай установы ў Нацыянальным гістарычным архіве Беларусі.

Глава 3. Склад архіваў Магілёўскай і Мінскай рымска-каталіцкіх кансісторый

3.1. Агульная справаводная дакументацыя кансісторый. Агульная дакументацыя рымска-каталіцкіх кансісторый з'яўлялася значным складнікам іх функцыянавання і мае выключнае значэнне для рэканструкцыі іх архіваў. Гэтыя матэрыялы ўключаюць не толькі звесткі аб працэсе прыняцця і рэалізацыі кіраўніцкіх рашэнняў у разглядаемых установах, але і аб арганізацыі працы канцылярыі і аб'ёме дакументапатоку. Увесь комплекс матэрыялаў агульнага справаводства па функцыянальным прызначэнні можна падзяліць на пяць асноўных груп: распарадчая, справаздачная, пратакольная, дакументы па асабістым складзе духавенства (у тым ліку служачых кансісторыі), рэгістрацыйна-ўліковыя формы дакументаў.