Анатоль Вярцiнскi

Размещено на http://www.allbest.ru/

Размещено на http://www.allbest.ru/

Рэферат

Анатоль Вярцiнскi

1. Біяграфія Анатоля Вярцінскага

Нарадзіўся 18 лістапада 1931 года ў вёсцы Дзямешкава Лепельскага раёна Віцебскай вобласці ў сялянскай сям'і. У вёсцы Камень на Лепельшчыне скончыў сярэднюю школу, а ў 1956 годзе - аддзяленне журналістыкі Беларускага дзяржаўнага універсітэта ў Мінску. Працаваў у рэдакцыях раённых газет. У 1962 пераехаў у Мінск, супрацоўнічаў у рэдакцыі газеты «Літаратура і мастацтва», быў рэдактарам выдавецтва «Беларусь». Член СП СССР (з 1964). У 1967-1982 - літкансультант, адказны сакратар праўлення СП БССР. У складзе дэлегацыі Беларускай ССР удзельнічаў у 1977 годзе ў рабоце XXXII сесіі Генеральнай Асамблеі ААН. У 1986-1990 - галоўны рэдактар газеты «Літаратура і мастацтва». Член Беларускага ПЭН-цэнтра (з 1989). З 1990 - народны дэпутат БССР, намеснік старшыні пастаяннай Камісіі па пытаннях галоснасці, сродкаў масавай інфармацыі і правоў чалавека, член Канстытуцыйнай камісіі ВС БССР.

У 1954 годзе апублікаваў першыя вершы. Выйшлі кнігі паэзіі «Песня пра хлеб» (1962), «Тры цішыні» (1966), «Чалавечы знак» (1968), «Выбранае» (1973), «З'яўленне» (1975), «Час першых зорак» (1976), «Ветрана» (1979) «Святло зямное» (1981).

Паасобныя вершы пакладзены на музыку. Па паэме «Колькі лет, колькі зім!» пастаўлены тэлеспектакль (1980).

Аўтар зборніка літаратурнай крытыкі і публіцыстыкі «Высокае неба ідэала» (1980) і кнігі публіцыстычных нататак «Нью-Йоркская сірэна» (1987).

Напісаў п'есы для дзяцей «Дзякуй, вялікі дзякуй» (1978, пастаўлена ў 1974), «Скажы сваё імя, салдат» (1977, пастаўлена ў 1975), «Гефест - друг Праметэя» (1983, пастаўлена ў 1984). У 1983 г. выйшаў зборнік п'ес пад назвай «Дзякуй, вялікі дзякуй».

Пераклаў на беларускую мову п'есы Лопэ дэ Вэгі «Раба свайго каханага», М. Себасцьяна «Безыменная зорка», В. Пальчынскайтэ «Спяшаюся за летам», якія пастаўлены ў тэатрах рэспублікі, а таксама асобныя вершы з класічнай і сучаснай рускай, украінскай, літоўскай, латышскай, балгарскай, польскай, венгерскай, кубінскай паэзіі.

За кнігу «Нью-йорская сірэна» атрымаў Дзяржаўную прэмію БССР 1988 года.

2 Творчасць

Анатоль Вярцінскі адносіцца да пасляваеннага пакалення паэтаў. Ён з'яўляецца аўтарам паэтычных зборнікаў «Песня пра хлеб», «Тры цішыні», «Чалавечы знак», «З'яўленне», «Ветрана». Кожная з кніг паэта - сведчанне яго таленту, глыбокага разумення сэнсу жыцця, актыўнага пошуку высокага ідэалу, гармоніі. Сваё жыццёвае крэда паэт сфармуляваў так: «Для чалавека мала проста ненавідзець. Для чалавека мала проста любіць. Для чалавека мала быць проста сумленным. I проста чалавечным мала быць для чалавека. Чалавек яшчэ павінен адчуваць адказнасць за лёс другіх людзей, жыць для другіх, змагацца за агульныя інтарэсы і ідэалы».

Лірычны герой многіх твораў Анатоля Вярцінскага - няўрымслівы «дзівак-чалавек», які імкнецца да ўдасканалення навакольнай рэчаіснасці, не заўсёды задаволены вынікамі сваёй дзейнасці, марыць аб «цярністых шляхах з іх круцізною, з іх небяспечнай загадкаю». Нягледзячы на жыццёвыя недарэчнасці, няўдачы, расчараванні, гэты герой паўтарае,

Што ёсць дабро'на свсце,

Што будзс дабро

I што псраможа дабро.

Верай у перамогу дабра, гармоніі на зямлі напоўнена паэма А. Вярцінскага «Колькі лет, колькі зімі». Розныя буры і стыхіі, якія праляталі над планетай, стараліся прыдаць жыццю неўладкаванасць, унесці ў яго дысгармонію. Але нязменна планета рухалася па шляху абнаўлення, перамагаючы зло:

Чутна: вярнулася птушка з выраю,

лесню спявае сваю ціхамірную.

Звісаюць з нябес да ўлоння зямксга

плады залатыя жыцця… Перамогаі

Перамаглі: гармокія - тлум,

добрая воля - гвалт і глум,

святло - карычневую чуму,

вясна - эіму.

Творам А. Вярцінскага ўласцівы высокі грамадзянскі пафас, філасафічнасць, аналітычнасць. Паэт асэнсоўвае вечныя праблемы чалавечага існавання, маральныя каштоўнасці жыцця, услаўляе духоўную веліч чалавека, выкрывае абыякавасць і самазадаволенасць. У вершах яго можна знайсці мастацкае тлумачэнне такіх катэгорый, як дабро, праўда, шчасце, ісціна. Сапраўднае шчасце для паэта «не ружова-наіўнае, як першы веснавы цвет», а «сурова-зімняе, што знаходзіць свой шлях у муках і баях». Праўда - гэта тое, што «відавочна, што можна ўбачыць і ўчуць, што можна сэрцам адчуць». А. Вярцінскі «хлуснёю называе хлусню, а мітуснёю - мітусню, нядоўгае - нядоўгім, нядобрае - нядобрым, нячыстае - нячыстым, злачыннае - злачынствам».

Многія радкі вершаў А. Вярцінскага створаны пад уплывам вуснай народнай творчасці, успрымаюцца як афарызмы. Напрыклад: «Нашто бяссрэбранікам серабро - пасрэдных людзей пасрэднік», «Не ўсе хочуць быць добрымі, ды хочуць усе дабраты», «Расстаёмся з самімі сабою - нехта з боем, а нехта без бою», «Самае лепшае свята на зямлі, калі яго спраўляюць двое».

У складаны час напярэдадні XXI ст. паэт, на думку А. Вярцінскага, павінен «гаварыць пра сябе як пра час і пра час - як пра сябе, гарэць у вершах усёй сваёй чалавечай сутнасцю», садзейнічаць дасягненню кожным чалавекам «высокага неба ідэала». Разважаючы над мінулым і сённяшнім жыццём чалавецтва, паэт у адным з апошніх вершаў зборніка «Ветрана» сцвярджае:

Жыццё даецца, каб жыццё тварыць.

Маральны самы, самы натуральны

пачатак гэты вось жыццёстваральны.

Інакш - якая ад жыцця карысць?

Тварыць!

Жыццё дасцца, каб жыццё тварыць,

Не марнаваць, не нішчыць, не бурыць, -

Тварыць!

літаратура верш вярцiнскi

Адметнай адзнакай творчай манеры А. Вярцінскага з'яўляюцца гумар, дасціпная іронія, сарказм - якасці, што арганічна спалучаюцца з рацыянальным, інтэлектуальна заглыбленым даследаваннем жыцця. Асабліва ўзмацнілася гэтая рыса ў кнізе «Ветрана» (цыклы «Смешныя вершы», «Лясныя прымаўкі»). Публіцыстычная вастрыня праблематыкі ў А. Вярцінскага часта паглыбляецца і адцяняецца шматзначнай і тонкай іроніяй, гульнёй у слова («Не будзе для свету вялікім ударам, калі станеш блытаць катарсіс з катарам, Сезана з сезамам, а «макра» з «мікра»…). Нярэдка асновай для публіцыстычнага вобраза, прасякнутага іроніяй і сарказмам, становяцца эпіграфы - канкрэтныя факты з газет, прыказкі, прымаўкі і г.д. Так, штуршком для верша «Свята на бабровых тонях» стала газетная заметка, у якой паведамлялася, што «ўдасканаленыя пасткі для лоўлі баброў больш зручныя як для паляўнічых, так і для самога звярка». Іранічна ўслаўляючы НТР («весела ў пастку бабёр папёр…»), А. Вярцінскі нязмушана накіроўвае думку чытача на экалагічныя праблемы.

3. Аналiз верша «Пайшло яно»

Пайшло яно -

незваротнае,

як час, як само жыццё.

Глядзім услед, гаротныя:

«Бывай, бывай, пачуццё!»

Думалі, што ты вечнае,

што нам любіць і любіць.

А выйшла так недарэчна,

што горай не можа быць.

Не ўспамінай нас ліхам!

А ў нашай памяці ты

самым светлым міфам

застанешся назаўжды.

Было ты кроўнае,

роднае,

і вось пакідаеш нас -

такое ж незваротнае,

як жыццё і час.

1. Тэма кахання

2. Аутар гаворыц нам аб тым, што пачуццё не вечнае, яно можа прайсцi непрыкметна.

3. Эпiтаты: незваротнае жыццё, пачуццё вечнае, светлым міфам, было кроўнае, было роднае.

Размещено на Allbest.ru