Размещено на http://www.allbest.ru

ДУО “Сярэдняя школа №132”

Рэферат

На тэму:”Біяграфія Максіма Танка”

Выканала: Вычаніца 10 класа

Дзівак К.А.

Праверыла: Сярко.І.М.

Г.Мінск



Змест

1. Увядзенне

2. Біяграфія

3. Творчасць

4. Бібліяграфія



1. Увядзенне

Максім Танк -- адзін з самых вядомых і арыгінальных прадстаўнікоў беларускай культуры і паэзіі XX стагоддзя, які вельмі шмат зрабіў для яе ўзбагачэння і развіцця, для пошукаў новых шляхоў паэтычнай творчасці. Народная лірыка аказала вялікі ўплыў на станаўленне творчага стылю Максіма Танка.

Творы Максіма Танка актуальны і на дадзены момант.Біяграфію і творчасць пісьменніка вывучаюць у школах і іншых вучебных установах.

2. Біяграфія

Евгений Иванович Скурко (а в будущем народный писатель БССР - Максим Танк), родился 17 сентября 1912 года в деревне Пильковщина (Минская область) в обычной крестьянской семье. Однако уже в 1914 вся его семья из-за первой мировой войны вынуждена была эмигрировать и поселиться в статусе беженцев в Москве. По счастливому совпадению они чудом встретились с отцом Танка - Иваном Федоровичем. Он был демобилизован и работал на одном из московских заводов. Так семья воссоединилась.Именно в Москве будущий поэт пошел в школу и полюбил поэзию.

В 1922 году в Москве был сильный голод и семья Скурко решила вернуться в родную деревню, чтобы самим выращивать свой хлеб. Их дом сохранился - все это время там жил дед будущего поэта Федор Скурко.

В 1923 году Евгений Скурко поступил в начальную польскую школу, а затем, в 1926 - в русскую частную гимназию. Однако польские власти закрыли ее спустя 2 года. И дальнейшее образование Максим Танк должен был получать в другом учебном заведении - белорусской гимназии в Радашковичах. Она находилась далеко от дома, зато там все еще велось преподавание некоторых предметов на белорусском языке. Именно в Радашковичах поэт вступил в комсомольскую организацию. И за участие в 1929 году в забастовке, организованной гимназистами, он был оттуда отчислен. После этого недолго учился в Виленской белорусской гимназии, но тоже был отчислен за вольнодумство и непослушание.

Вследствие всех этих злоключений, молодой Скурко оказался в Виленской русской гимназии им.А.С.Пушкина. Там, вместе со своим одноклассником издал рукописный журнал “Пралом”. Здесь будущий поэт опубликовал свои первые стихотворения под псевдонимом “А.Гранит”. К сожалению, первый номер этого журнала был выпущен всего в 2 экземплярах и ни один из них до наших дней не сохранился. Второй номер журнала “Пралом” был выпущен куда большим тиражом - 500 экземпляров. И там “А.Гранит” вновь появился со своими стихами.

7 апреля 1932 года Евгений Скурко публикует в газете “Беларускае жыццё” свое стихотворение “Заштрайкавалі гіганты-коміны” под псевдонимом, который в скором времени станет известен во всей белорусской ССР - Максим Танк. Как видим, поэт никогда не стеснялся громких прозвищ - сначала Гранит, потом Танк. Кстати, существует мнение, что даже имя “Максим” - символично. От латинского слова “максимум”. То есть самый большой танк.

27 апреля 1932 года за участие в издании первого (и единственного) номера белорусского литературно-политического «Часопіса для ўсіх», а также за подпольную коммунистическую деятельность Танка арестовывают и садят в виленскую тюрьму Лукишки. Через месяц вышел на свободу.

Осенью 1932 переходит советско-польскую границу и направляется в Минск. Здесь его арестовывают и две недели держат под стражей. Ведут допросы, проводят “дружеские беседы”. После этого молодого поэта депортируют назад. По некоторым мнениям - для продолжения подрывной деятельности, по другим из-за недоверия.

После возвращения в Польшу, работает в ЦК комсомола инструктором. Неоднократно задерживается польскими внутренними органами. Совокупно отсидел в тюрьме около 2 лет.

В конце 1933, находясь в очередном заключении в тюрьме “Лукишки” совместно с другими заключенными издал журнал “Краты”. В нем были опубликованы стихи Танка и других поэтов, находившихся в тюрьме. После 1935 года ведет постоянную белорусскоязычную колонку в польском журнале «Poprostu», а также литературную отдел в газете “Наша воля”. Сотрудничает и с другими белорусскими изданиями.

Что примечательно, в семье у Танка тему политики никогда не поднимали. И до конца неясно верил ли он на самом деле в светлые идеи коммунизма, ведь его отец был богатым крестьянином или, проще говоря, “кулаком”. Впрочем, по воспоминаниям сына Максима Танка, его отец практически всегда носил с собой сборник стихов Маяковского. Он считал его одним из своих самых любимых поэтов и знал наизусть практически все творчество.

После воссоединения Западной Беларуси с БССР работает в секторе национальных школ Вилейского района, а также в газете «Вилейская правда» в отделе культуры.

Несмотря на то, что сам Танк был известен как ярый коммунист, после присоединения к СССР над ним нависла угроза репрессий. В первую очередь он воспринимался как поэт, воспитанный в стране капитализма. В доме поэта всегда имелся мешок “с сухарями”, на тот случай, если “заберут”. Несмотря на практически безупречную репутацию коммунистического писателя за Танком нередко приезжала машина лично от Лаврентия Цанавы (руководителя госбезопасности БССР, которого называли белорусским Берия). Они ехали к нему и играли в биллиард. Именно во время этой игры проводился “разговор”. Семье народный поэт признавался, что никогда выиграть Цанаву не мог ,потому что у него тряслись руки, когда он держал кий.

Известно также, что советская власть, еще во время жизни Танка в Западной Беларуси, организовала на него покушение. На явочной квартире находился киллер ,но по стечению обстоятельств поэт не смог в тот день туда прийти. Это спасло ему жизнь. Узнал он об этом намного позже, когда во время одного из своих выездов в Канаду встретил того самого человека, который должен был его убить.

Во время войны Евгений Скурко работает во фронтовой печати - в газете «За Савецкую Беларусь», агитплакате «Раздавім фашысцкую гадзіну».

В 1945-1948 годах редактор сатирического журнала «Вожык». В 1948-1966 годах - главный редактор литературного журнала «Полымя». В 1966 переходит на работу в Союз писателей БССР. С 1966 до 1971 - работает там первым секретарем правления, а с 1971 до 1990 - председателем правления.

Активно проявляет себя и в общественно-политической жизни. С 1965 до 1971 года - председатель Верховного совета БССР. С 1969 года - депутат Верховного совета СССР.

В конце жизни был всеми забыт. Навещали его лишь друзья-писатели, чиновникам народный поэт был неинтересен. Тяжело болел, но старался лишний раз не обращаться за помощью. По воспоминаниям сына, не раз говорил, что когда человек выходит на пенсию, то становится никому не нужен.



Могила Максима Танка

Максим Танк умер в Минске в 1995 году, в один год со своей женой. Похоронен в родной деревне. Был всячески против возведения над его могилой памятника. Похоронили его рядом с женой, а над их могилой стоят два обычных металлических креста, один чуть выше другого.

Отдельно хочется отметить личные качества Максима Танка. Самое главное - это скромность. Писатель не любил помпу и использовать свое служебное положение. Когда он был председателем верховного совета БССР за ним была прикреплена персональная машина, но он ей редко пользовался даже в служебных целях, предпочитая использовать общественный транспорт. В жизни себя вел очень скромно, не пил и не курил, из еды больше всего любил сало, лук и молоко.

Был мастером на все руки, все по хозяйству и в квартире делал своими руками. А в деревне даже плел корзины из корня сосны. Они были настолько плотными, что не пропускали даже воду.

Еще одно важное качество Максима Танка - он не делил мир на плохих и хороших людей. Ко всем относился одинаково хорошо. Даже тех ,кто писал на него доносы, он называл хорошими людьми. В то же время он не верил в бога.

Плохо относился у упадку белорусского языка, но в жизни разговаривал на том языке, на котором с ним говорил собеседник. Кроме белорусского языка также хорошо знал польский.

Известен как заядлый игрок в преферанс. Часто мог играть по нескольку суток со своими друзьями-писателями. Известен случай, когда Танк ехал в Москву и оказался в одном купе с тремя генералами. Те долго уговаривали сыграть его в карты, а в конце поездки самим пришлось одалживать у него деньги - народный поэт БССР раздел их до нитки.

Развал Советского Союза Максима Танк воспринял негативно. Говорил, что вся Европа объединяется а мы, наоборот, распадаемся.



3. Творчасць

Нарадзіўся ў вёсцы Пількаўшчына Вялейскага павету Менскай губэрні (зараз Мядзельскі раён Менскай вобласьці). У час першай сусьветнай вайны бацьку мабілізавалі ў войска, a маці разам з сынам выехала ў Маскву. На радзіму сям'я вярнулася ў 1922 годзе. Скончыў польскую пачатковую школу ў вёсцы Шкленікова. У 1927 годзе уступіў у камсамол і пачаў актыўна ўдзельнічаць у падпольным руху. Працаваў інструктарам ЦК камсамола Заходняй Беларусі (1932--1933), вёў рэвалюцыйную дзейнасьць на Віленшчыне і Наваградчыне. З траўня 1933 да траўня 1934 году і зь верасьня да сьнежня 1934 году сядзеў у віленскай турме «Лукішкі». Працаваў у легальным і падпольным камуністычным друку.

У 1939--1940 працаваў у абласной газэце «Вялейская праўда», якая ў пачатку 1940 году была перайменавана ў «Сялянскую газету». Адначасова займаў пасаду інспэктара нацыянальных школ пры абласным аддзеле народнай асьветы.

У 1945--1948 гадох працаваў літаратурным рэдактарам часопісу «Вожык», у 1948-1966 гадох -- галоўным рэдактарам часопіса «Полымя», у 1966 годзе прызначаны першым сакратаром Саюзу Пісьменьнікаў БССР, а ў 1971--1990 гадох быў старшынём праўленьня СП БССР.

Давераснеўская паэзія Максіма Танка

Максім Танк як паэт у давераснёўскі час (у верасні 1939 года ўз'ядналася Беларусь) быў народжаны барацьбой беларускага народа за адзіную, свабодную Беларусь. Будучы паэт прымаў у ёй самы актыўны ўдзел. Універсітэты змагарнага жыцця былі складаныя, суровыя. Даводзілася перажыць нагляд польскіх жандараў. Двойчы сядзеў будучы паэт у Лукішках -- палітычнай турме ў Вільні. Не маючы магчымасці закончыць нават Радашковіцкую, а затым і Віленскую гімназію, ён так і не атрымаў належнай афіцыйнай адукацыі.

А тады, у 30-я гады, малады хлопец з Мядзельшчыны, з вёскі Пількаўшчына, што згубілася ў нарачанскіх соснах, агітаваў за свабоду братоў з Заходняй Беларусі, ішоў у народ інструктарам камсамола і пазней -- КПЗБ. Яму мроілася, што праз непрацяглы час народ скіне ярмо нявольніцтва, аб'яднаецца з усходнімі братамі. Такі свой настрой ён і апісаў у творах, што ўвайшлі ў зборнік «На этапах» (1936). Зборнік быў канфіскаваны польскай паліцыяй, дэфензівай. Толькі нямногія экземпляры ўдалося захаваць ад пільнага вока сышчыкаў рабочаму друкарні.

Прадмову да кніжкі напісаў выдатны дзеяч беларускай культуры Рыгор Шырма. Выдаваўся зборнік пры матэрыяльнай падтрымцы КПЗБ. Назва зборніка сама па сабе патрыятычная, гаваркая: паэт славіць этапы барацьбы за вызваленне краю, рыхтуецца да яе і рыхтуе іншых. Гэтая назва пераклікаецца з назвай часопіса, што пісаўся ад рукі ў Лукішскай турме і меў загаловак «Краты». Танк у сваіх давераснёўскіх вершах, як і яго сябры-мастакі, раскрываецца як прыхільнік грамадзянскай лірыкі. У «Лістах календара» ён пісаў пра такую паэзію прыкладна так: «Паэзія наша -- цяжкая, як камень, вырваны з бруку пад час вулічных баёў, немілагучная -- як стогн ці крык, чырвоная -- як пралітая кроў». Запіс зроблены ў канцы ліпеня 1935 года. У ім адзначаецца таксама, што падобнай заходнебеларускую паэзію вымусілі стаць польскія ўлады, апекуны «з гумовымі палкамі», што іншай ёй проста немагчыма было быць.

Лiрычны герой паэта прываблiваў паўнакроўнасцю ўспрымання жыцця, натуральнасцю i нязмушанасцю сваiх паводзiн i ўчынкаў, непадробнай чалавечнасцю, цвёрдай верай у народныя першакаштоўнасцi, жыццесцвярджальныя сiлы грамадства. Ён засяродзiўся на пошуках адказаў на самыя балючыя пытаннi часу, на асэнсаваннi актуальных грамадска-патрыятычных i сацыяльных праблем рэчаiснасцi, глыбокiм выяўленнi душэўна-псiхалагічнага свету свайго сучаснiка. Фiласофская лiрыка суседнiчала ў паэта з сатырычнымi творамi, пейзажныя матывы i вобразы перапляталiся з выяўленнем асаблiвасцей iнтымнага свету героя, традыцыйныя, сiлаба-танiчныя вершы змянялiся дольнiкамi i верлiбрамi i iнш. І ўсе цi амаль усе яны хораша ўражвалi багаццем i разнастайнасцю моўна-выяўленчых, мастацка-стылiстычных сродкаў.

Час ідзе, але застаецца мастацтва слова, гуку, фарбы, у аснове якога -- культ свабоды. Менавіта такім культам прасякнуты верш Максіма Танка «Паслухайце, вясна ідзе...». Калі я чытаю яго, то думаю пра Пушкіна, пра сітуацыю, раскрытую ім у «Вязні»: турма, цесны двррык, рашотка, пад акном -- арол, які кліча нявольніка пакінуць клетку турэмную і паляцець на волю, да гор, дзе будзеш свабодны, як вецер. Такая ж сітуацыя і ў Танкавым творы. Тая ж турма. Тыя ж іржавыя краты на вокнах. Але мастак знаходзіць іншую зыходную сітуацыю, праз якую паказвае кантрастную нявольніцтву волю, турэмнаму жыццю -- жыццё свабоднае... У цесным турэмным дворыку, проста на дрот ускінуў сваё гарачае полымя цудам ацалелы куст бэзу.

Бэз у вершы -- сімвал свабоды і нязломнасці. Нязломнасці сапраўднай, якой па сілах прарваць бетон, сцены, ўскінуцца на дрот, перамагчы чорныя сілы. У Танка вязня кліча на свабоду куст бэзу. Там дзейнічае мастацкі прынцып кантрасту, супроцьпастаўлення: на палярных пунктах стаяць няволя і свабода, святло і змрок, яркі і светлы колер бэзу і колер іржавага жалеза. Калі гаварыць пра жанравую адметнасць твора, дык трэба адзначыць, што гэта элегія. У паэта верш заканчваецца глыбока інтымнымі, прачулымі (нават аздобленымі мужчынскімі суровымі слязамі) радкамі пра далучэнне вязня да цуда прыроды, прыгажосці, яго духоўнае прасвятленне. Ён хоча, каб і іншыя таварышы яго адчулі тое ж самае, а таму ціха будзіць іх сон:

А ён расцвіў, агнём гарыць,

Такім пахучым, мяккім, сінім;

На дрот калючы, на муры,

Як хустку, полымя ускінуў.



Полымя сімвалізуе ў вершы Танка не спапяляльную сілу зла, а само цяпло, святло і радасць. Аўтар надае яму рысы жывой істоты -- нібы жанчына, яно ўскідвае сваю яркую хустку на калючы дрот і муры. Цёплы, светлы пачатак у вершы пераважае, але ўзяты ён у рамкі сумнага, элегічнага настрою. Вязень бачыць, што і полымя бэзу, які расцвітае ў няволі, сціснута турэмным дворыкам, і на вачах у яго з'яўляюцца слёзы. Аднак перамагае ў вершы дух свабоды, вера ў вызваленне жывых істот ад чорных турэмных сілаў.

«На пероне». Лічу, што ён больш публіцыстычны, узнёслы. У аснове яго ляжыць рэальная сітуацыя: на захад вывозіцца багацце нашай заняволенай Радзімы. Яе набыткі: лён, жыта, сосны, бярозы. А разам з гэтым матэрыяльным багаццем вывозяцца «палёў хараство», «вясна», «начлежны напеў». Нарэшце, у паэтавай свядомасці з'яўляецца ўражанне, што акупанты-палякі вывозяць і яго юнацтва ў чужыну:

Гляджу і гляджу з-пад рукі,

Як наша юнацтва вывозяць.

Паэзія Максіма Танка ўражвае разнастайнасцю тэм, вобразаў, форм, творчым засваеннем нацыянальнай паэтычнай традыцыі і наватарствам. I ўсё ж галоўная тэма, якая праходзіць праз усю творчасць М. Танка, -- Радзіма ў самых розных яе праявах: гісторыя і яе адлюстраванне ў легендах і паданнях, праца, песні, мары народа, маляўнічая прырода, мілагучная родная мова.

На танальнасць ранняй паэзіі Максіма Танка налажыла адбітак палітычная сітуацыя ў Заходняй Беларусі і асабісты лес самога паэта: актыўны ўдзел у рэвалюцыйнай дзейнасці, арышты, турмы. Максім Танк як сапраўдны патрыёт, нацыянальна свядомы беларус з юнацтва ўключыўся ў барацьбу з ненавісным акупацыйным рэжымам панскай Польшчы. I яго творчасць была цалкам прысвечана рэвалюцыйнай барацьбе. Паэт апісвае шэрыя змрочныя хаты беларускіх сялян, вузкія палоскі зямлі, цяжкую працу, якая не прыносіць ні радасці, ні здабытку, бо пленам яе карыстаюцца польскія ўлады. У вершы «На пероне» аўтар апісвае сцэну, не раз бачаную ім на чыгунцы: польскія паны вывозяць з Беларусі ўсё, што толькі можна. Палякі няшчадна эксплуатуюць беларускіх сялян. Магчыма, яны адчуваюць недаўгавечнасць свайго панавання на чужой зямлі. Прыроднае багацце Беларусі яны прадаюць за мяжу, усё, што адымаюць у беларусаў, імкнуцца хутчэй перавесці ў грошы:

На захад ідуць цягнікі --

Лён,

Жыта,

Сасна і бяроза...

Пералік таго, што вывозяць, аўтар дае не ў адным радку, а выдзяляе. Гэта як бы падкрэслівае значнасць страт і горыч ад нахабнага рабавання Радзімы. I раптам -- нечаканы асацыятыўны вобраз:

Гляджу і гляджу з-пад рукі,

Як маладосць нашу вывозяць.

Паэт у сваіх вершах увасобіў духоўны воблік прафесійнага рэвалюцыянера, перадаў свет яго пачуццяў, думак, імкненняў і перажыванняў. Максім Танк паказвае непарыўную сувязь рэвалюцыянераў з народам, спачуванне працоўных іх самаадданай барацьбе. У вершы «Паслухайце, вясна ідзе...» нас кранае, што нават простыя з'явы прыроды паэт бачыць вачыма арыштаванага рэвалюцыянера, для якога кожны глыток свежага паветра -- туга па волі, па магчымасці любавацца самымі звычайнымі і такімі недасягальнымі ў турэмных умовах праявамі абуджанай вясной прыроды. У вершы апісваецца турма, краты, цяжкія дзверы камер і жалезныя замкі на іх, няспынныя крокі стражніка ля сцен турмы. А за яе вузкімі вокнамі квітнее вясна, што падкрэслівае ненатуральнасць знаходжання людзей за кратамі, адарванасць іх ад жыцця. Малады вязень убачыў зранку ў акне незвычайны, поўны жыцця, маляўнічы куст бэзу.

Пасля 1939 года, калі збыліся мары паэта аб аб'яднанні Заходняй Беларусі з усёй краінай, паэзія Танка напоўнілася новымі тэмамі і вобразамі. Але ўслаўляць стваральную працу савецкага народа доўга не давялося: пачалася вайна. Максім Танк балюча перажываў расстанне з Радзімай. У верішы «Хмары з захаду» ўсё нагадвае паэту боль і пакуты Бацькаўшчыны: і заходнія вятры, якія быццам скардзяцца на напаткаўшае Беларусь гора, і журавы, якія шукаюць выратавання ад пажараў родных вёсак пералётам на ўсход.

У пасляваенны час тэмамі паэзіі Максіма Танка становяцца прырода, праца, унутраны свет чалавека, гісторыя і сучаснасць. Паэт выкарыстоўвае разнастайныя паэтычныя формы: белы верш. Верпш «Гравюры Скарыны» напісаны верлібрам. Ён невялікі па памеры, але па змесце не уступае паэме. Паказваецца і драматычны лес першадрукара, і яго творчасць, і любоў да Бацькаўшчыны. Верш напісаны высокім стылем, вельмі эмацыянальны. У ім арганічна спалучаюцца прадметы матэрыяльнага свету з абстрактнымі паняццямі: «дрэва гісторыі», «любоў да народа».

Плённа развівалася творчасць Танка ў д.п. 50-90-х гг. У розныя часы паэт з выключнай зацікаўленасцю звяртаўся да падзей нацыянальнай гісторыі і яе выдатных постацей (“Каліноўскі”, “Мікалай Дворнікаў”), да рэалій жыцця розных перыядаў, да філасоўскага асэнсавання ролі і месца чалавека на зямні і ў Сусвеце. У сваіх вершах Танк апеў хараство роднай зямлі, асабліва Нарачы. Ён пабываў у многіх краінах свету і ўзбагаціў нашу паэзію замежнымі цыкламі вершаў. Паэзія Танка вызначаеццца рытмічна-нтанацыйнай разнастайнасцю. Поруч з сілабічна-танічнымі вешамі можна сустрэць танічныя вершы, у якіх адчуваецца арыентацыя на народна-песенныя традыцыі (“Як ішлі дзяўчаты рана”, “Нашто ты косы заплятаеш”). Асабліва часта звяртаўся да верлібра (“Колькі тут…”).

Адным з лепшых у беларускай паэзii пасляваеннага дзесяцiгоддзя з'явiўся зборнiк М. Танка "Каб ведалi" (1948), справядлiва адзначаны Дзяржаўнай прэмiяй СССР. Сваiм зместам i пафасам ён цалкам звернуты ў нядаўняе мiнулае, лiрычны герой кнiгі засяродзiўся на асэнсаваннi драматычных i трагічных старонак другой сусветнай вайны. Шмат цiкавых i арыгiнальных твораў увайшло ў наступныя зборнiкi паэта -- "На камнi, жалезе i золаце" (1951) i "У дарозе" (1954). Праўда, вершы гэтага перыяду яго творчасцi, канца 40 -- першай паловы 50-х гадоў, як, зрэшты, i ўсё тагачаснае савецкае мастацтва, сур'ёзна закранула сумнавядомая "тэорыя бесканфлiктнасцi i iлюстрацыйнасцi". Але надзейнай парукай далейшага паступальнага руху наперад i набору вышынi была тая акалiчнасць, што М. Танк бачыў свае недахопы, падкрэслена крытычна ставiўся да зробленага ў гэты час. "Асабiста я не задаволен вынiкамi сваёй працы за апошнiя гады, -- гаварыў ён на з'ездзе пiсьменнiкаў. -- Я напiсаў два зборнiкi вершаў... Ёсць там вершы лепшыя, вершы, якiя дорагі мне, i такiя, якiя толькi гавораць аб пройдзенай дарозе. Але ўсе яны, сабраныя ў зборнiк, не даюць цэльнага вобраза, не даюць адказу на многiя пытаннi, якiя хвалююць мяне i маiх герояў..."

У 60--90-я гады выходзяць лепшыя кнiгi паэта, якiя атрымалi высокую ацэнку крытыкi i лiтаратуразнаўства, усёй грамадска-культурнай супольнасцi: "Мой хлеб надзённы" (1962), "Глыток вады" (1964), "Перапiска з зямлёй" (1967), "Хай будзе святло" (1972), "Дарога, закалыханая жытам" (1976), "Прайсцi праз вернасць" (1979), "За маiм сталом" (1984) i iнш. Яго мастацкая iндывiдуальнасць дасягае сапраўднага росквiту. М. Танк "моцным творчым парываннем разрывае абалонку звыклай штодзённасцi, адкрывае глыбiнныя ўнутраныя сувязi", якiя iснуюць памiж асобнымi прадметамi i грамадскiмi працэсамi. "Факты i з'явы, уключаныя ў перажыванне, узбуйняюцца, -- акцэнтаваў В. Бечык, -- рэальныя абставiны пераасэнсоўваюцца, панарамная карцiна жыцця канцэнтруецца ў вобразнае адзiнства. Так раскрываецца сучасная насычанасць чалавечай свядомасцi разнастайным духоўным, палiтычным, побытавым матэрыялам жыцця..."

М. Танк факусуе сваю ўвагу, здаецца, на ўсiм багаццi i шматстайнасцi з'яў i працэсаў навакольнай рэчаiснасцi, жыцця на зямлi, яго спаконвечных i хуткабежных праблемах i супярэчнасцях.

4. Бібліяграфія

«На этапах» (1936, факсымільнае ў 1983, Менск),

· «Журавінавы цвет» (1937),

· «Пад мачтай» (1938),

· «Выбраныя вершы» (1940),

· «Вастрыце зброю» (вершы і паэмы, 1945),

· «Праз вогненны небасхіл» (1945),

· «Выбраныя вершы» (1947),

· «Вершы» (1947, 1948),

· «Каб ведалі» (1948),

· «На камні, жалезе і золаце» (1951),

· «Выбраныя творы» (1952, 1954),

· «У дарозе» (1954),

· «След бліскавіцы» (1957),

· «Мой хлеб надзённы» (1962),

· «Лірыка» (1963),

· «Глыток вады» (1964),

· «Вершы» (1967),

· «Ключ жураўліны» (1972),

· «Хай будзе святло» (1972),

· «Дарога, закалыханая жытам» (1976),

· «Вершы» (1979),

· «Прайсці праз вернасць» (1979),

· «Лірыка» (1982),

· «За маім сталом» (1984),

· «Лірыка» (1987),

· «Дарога і хлеб» (1988),

· «Збор калосся: Вершы 1983-1988» (1989),

· «Паслухайце, вясна ідзе» (1990),

· "Мой каўчэг" (1994), Кнігі вершаў:

· «Галінка і верабей» (1946),

· «Кніжка пра мядзведзя» (1947),

· «Вершы» (1948),

· «Урачыстае абяцанне» (1949),

· «Сярод лясоў наднёманскіх» (1951, 1987),

Кнігі казак:

· «Ехаў казачнік Бай» (1955, 1984),

· «Конь і леў» (1955),

· «Казкі. Легенды» (1960),

· «Светлячок» (1970)

· «Быліна пра касмічнае падарожжа мураша Бадзіні» (1979).



1) Свой творчы шлях пачаў і завяршыў, уславіўшы «Пагоню» і бел-чырвона-белы сьцяг*.

У 18-гадовым узросьце пісаў: «Пад сьцягам бел-чырвона-белым чакае перамога нас. Няхай жа меч Пагоні зьзяе... », а ў адным з апошніх выступаў сказаў: «... сёньняшні XI зьезд пісьменнікаў сапраўды заслугоўвае званьня гістарычнага, бо ўпершыню сабраўся ў свабоднай і сувэрэннай нашай Беларусі, над якой горда рэе бел-чырвона-белы сьцяг...»

2) Не любіў юбілеі

«...юбілеі ўсякія лічу... вясёлай рэпэтыцыяй пахаваньня...», «...Сёньня іх адзначаюць толькі графаманы ды хворыя на амбіцыі».

3) Яго натхнялі мастакі-авангардысты.

«Ад бачаных мной карцін [Малевіча, Кандзінскага, Шагала -- В. Д.-М.] я нёс з сабою нейкую дзівосную музыку, надзвычайнае спалучэньне колераў і непакой пошукаў. Мне здаецца, што патрабаваць ад мастацтва, каб яно было адбіцьцём толькі рэчаіснасьці, -- вельмі мала. Тады хопіць і фатографаў».

4) У 30-ыя гады клясык польскага кіно хацеў здымаць па яго паэме фільм Вядома польскі кінарэжысэр Аляксандар Форд працаваў над экранізацыяй паэмы Максіма Танка «Нарач». Другая сусьветная вайна перашкодзіла гэтай задуме зьдзейсьніцца.

5) Быў вялікім прыхільнікам фільмаў жахаў, мэлядрамаў і баевікоў.

Стужкі пра Франкенштэйна («Нявеста Франкенштэйна»), Тарзана, карціны з Марлен Дзітрых, Пэтэрэм Лорэ («Злачынства і пакараньне») і Полай Нэгры -- былі яго самыя любімыя: «Помню яе [Полы Нэгры -- В. Д.-М.] фільмы „Вочы муміі“ і „Кармэн“. У кіно не было дзе сесьці, і я, стоячы, іх праглядзеў».

6) Засмучаўся, што беларускія літаратары ня могуць (ды і ня хочуць) вырвацца з палону «нашаніўскай» традыцыйнасьці.

«...беларуская [літаратура -- В. Д.-М.], працяглы час не магла выйсьці па-за кола т. зв. адраджанізму...», «Паэзія наша ўсё яшчэ разьвіваецца ў нейкай самаізаляцыі ад усіх сучасных авангардысцкіх напрамкаў, якія адмовіліся ад старых рыфмаў, дакучнай мэлядыйнасьці, кананічнай лёгікі разьвіцьця вобразаў...», «У літаратуры амаль ніхто не клапоціцца аб форме, хоць абыякавыя адносіны да яе сьведчаць і аб несур'ёзных адносінах да любой ідэі -- нават самай перадавой», «...вершы нашых піітаў... вельмі слабыя. Папулярнасьць некаторых зь іх магла зарадзіцца, разрасьціся і разлапушыцца толькі ў нашым бедным і прымітыўным літаратурным асяродзьдзі».



з архіву Л. Дранько-Майсюка

7) Цаніў Язэпа Драздовіча як вялікага мастака, але скептычна ставіўся да яго паэтычных і астранамічных здольнасьцяў.

«...Паэма [Язэпа Драздовіча „Трызна мінуўшчыны“ -- В. Д.-М.] ня можа... (...) быць мастацкім творам, бо ня мае ані вобразнасьці, ані арыгінальнасьці, не кажучы аб заганах з тэхнічнага боку...», «Ня знаю, які зь яго астраном. Мне здаецца, што ён не праз тэлескоп, а праз бутэльку глядзеў на нябесныя бегі плянэтаў».

8) Не любіў піва

«...забеглі ў нейкую сталовую каля Рыбнага рынку ды выпілі па куфлю піва, хоць я і не люблю гэтага піва. Помню, калісьці мяне ўпершыню пачаставаў ім крывіцкі лясны купец Гавэнда... І мне яно здавалася такім нясмачным, што я ледзь дапіў сваю шклянку».

9) Быў заўзятым паляўнічым

Малодшы сын Якуба Коласа Міхась: «памог мне калісьці набыць [стрэльбу -- В. Д.-М.]... Нумар стрэльбы „Сымсан“, калібар 16».

танк паэзія савецкай

Іван Шамякін, Кандрат Крапіва, Максім Танк, Пімен Панчанка, Міхась Лынькоў. 1969 г. З асабістага фонду М. Танка ў БДАМЛМ

10) Крытыкаваў Якуба Коласа за яго пасьляваенныя вершы

«...Стары ня хоча зразумець, што ў вершах атупела яго пяро. Пісаў бы ён прозай...», «Не падабаюцца мне апошнія яго паэмы: слаба напісана, і за мовай і формай перастаў сачыць наш паважаны дзядзька Якуб».

11) Будучы атэістам і камуністам, тым ня менш лічыў, што Біблію трэба ўключыць у школьную праграму

«...я вывудзіў зь яе мора легенд і паданьняў, шмат... лірычных тэм, мэтафар, параўнаньняў, вобразаў. Гэтую цікавую кнігу трэба было б вывучаць у школах разам зь міфамі Эгіпту, Грэцыі, Рыму...»

Размещено на Allbest.ru

...