Суб’ектыўна-ацэначныя назвы асобы ў пазаабрадавых песнях Гомельшчыны

оконцэ < акно /чаргаванне о // а/: оконцэ. Сонцэ нізенько ў оконцэ, Вечэр блізенько ідзе [24, с. 27].

Такім чынам, суфіксальныя ўтварэнні з'яўляюцца найбольш прадуктыўным тыпам утварэнняў суб'ектыўна-ацэначных назваў пазаабрадавых песень. Найбольш прадуктыўнымі з'яўляюцца суфіксы -к-, -ок-, -ак-. Малапрадуктыўнымі -эк-, -ц-.

ЗАКЛЮЧЭННЕ

Такім чынам, на падставе вышэй прыведзеных назіранняў, мы прыйшлі да наступных высноў:

1 Лексічная сістэма мовы пазаабрадавых песень уяўляе сабой складанае адзінства разнастайных па стылістычнай функцыі і афарбоўцы груп і разрадаў слоў.

2 Выяўленыя суб'ектыўна-ацэначныя назвы асобы ўваходзяць у некалькі лексіка-семантычных груп: суб'ектыўна-ацэначныя назвы асоб; суб'ектыўна-ацэначныя назвы жывёл; суб'ектыўна-ацэначныя назвы сацыяльна-бытавой лексікі; суб'ектыўна-ацэначныя назвы абстрактных паняццяў; суб'ектыўна-ацэначныя назвы частак цела чалавека і жывёлы; суб'ектыўна-ацэначныя назвы-характарыстыкі.

3 Выяўленыя лексемы маюць станоўчую стылістычную афарбоўку (ласкальнасці і экспрэсіі).

4 Суфіксальныя ўтварэнні з'яўляюцца найбольш прадуктыўным тыпам утварэнняў суб'ектыўна-ацэначных назваў пазаабрадавых песень. Найбольш прадуктыўнымі з'яўляюцца суфіксы -к-, -ок-, -ак-. Малапрадуктыўнымі -эк-, -ц-.

5 Даследаванне лексікі пазаабрадавых песень паказвае, што яе аснову складаюць словы агульнанародныя. У разгледжаных тэматычных групах ёсць нямала і спецыфічных лексічных паказчыкаў (суфіксаў), што ўжываюцца для характарыстыкі пэўнага прадмета.

Такім чынам, своеасаблівасць суб'ектыўна-ацэначных назваў ў сістэме пазаабрадавых песень праяўляецца ў непаўторнасці спалучэння дыялектных і агульнанародных элементаў.

СПІС ВЫКАРЫСТАНАЙ ЛІТАРАТУРЫ

1 Слова беларускае: З гісторыі лексікалогіі і лексікаграфіі [Тэкст]. -- Мн. : Навука і тэхніка, 1993. -- 127 с.

2 Щерба, Л. В. Литературный язык и пути его развития [Текст] / Л. В. Щерба. // Избранные работы по русскому литературному языку. -- М. : Наука и техника, 1957. -- 439 с.

3 Ахманова, О. С. Очерки по общей и русской лексикологии [Текст] / О. С. Ахманова. -- М. : Наука и техника, 1957. -- 357 с.

4 Лексікалогія сучаснай беларускай літаратурнай мовы. Пад рэд. А. Я. Баханькова [Тэкст] / А. Я. Баханькоў. -- Мн. : Навука і тэхніка, 1994. -- 465 с.

5 Тураўскі слоўнік: У 5-ці т.т. -- Т. 2 [Тэкст]. -- Мн. : Навука і тэхніка, 1989. -- 419 с.

6 Тураўскі слоўнік: У 5-ці т.т. -- Т. 1 [Тэкст]. -- Мн. : Навука і тэхніка, 1989. -- 476 с.

7 Лукьянова, Н. А. Экспрессивная лексика разговорного употребления [Текст] / Н. А. Лукьянова. -- Новосибирск, 1986. -- 395 с.

8 Тураўскі слоўнік: У 5-ці т.т. -- Т. 3 [Тэкст]. -- Мн. : Навука і тэхніка, 1989. -- 396 с.

9 Тураўскі слоўнік: У 5-ці т.т. -- Т. 5 [Тэкст]. -- Мн. : Навука і тэхніка, 1989. -- 513 с.

10 Уфимцева, А. А. Лексическое значение [Текст] / А. А. Уфимцева. -- М. : Наука и техника, 1986. -- 291 с.

11 Булыка, А. М. Слоўнік іншамоўных слоў: У 2-х т.т. Т. 2 [Тэкст] / А. М. Булыка. -- Мн. : Беларуская энцыклапедыя, 1999. -- 737с.

12 Колшанский, Г. В. Некоторые вопросы семантики языка в гносеологическом аспекте [Текст] / Г. В. Колшанский. // Принципы и методы семантических исследований. -- М. : Наука, 1976. -- С. 5-31.

13 Арутюнова, Н. Д. Логические теории значения [Текст] / Н. Д. Арутюнова. // Принципы и методы семантических исследований. -- М. : Наука, 1976. -- С. 92-118.

14 Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы [Тэкст]. -- Мн. : Беларуская энцыклапедыя, 2001. -- 965с.

15 Кубрякова, Е. С. О словообразовательном значении и описании смысловой структуры производных суффиксального типа [Текст] / Е. С. Кубрякова, З. А. Харитончик // Принципы и методы семантических исследований. -- М. : Наука, 1976. -- С. 202-233.

16 Лексікалогія сучаснай беларускай літаратурнай мовы. Пад рэд. А. Я. Баханькова [Тэкст] / А. Я. Баханькоў. - Мн. : Навука і тэхніка, 1994. - 461 с.

17 Филин, Ф. Очерки по теории языкознания [Текст] / Ф. Филин. -- М. : Наука, 1982. -- 375с.

18 Слесарев, И. П. Проблемы описания и преподавания русской лексики [Текст] / И. П. Слесарев. -- М. : Наука, 1980. -- 415с.

19 Васильев, Л. М. Теория семантических полей: (Обзор) [Текст] / Л. М. Васильев. // В.Я. -- 1971. -- 135. -- С. 107-113.

20 Денисов, П. Н. Место и роль самых многозначных слов в лексической системе языка [Текст] / П. Н. Денисов. // Слово в грамматике и словаре. -- М. : Высшая школа, 1984. --457с.

21 Булахаў, М. Г. Старабеларускія назвы роднасці і сваяцтва [Тэкст] / М. Г. Булахаў. // З жыцця роднага слова. Ї Мн.: Навука і тэхніка, 1968. Ї С.7

22 Шыкаловіч, А. К. Назвы роднасці і сваяцтва ў беларускай мове. [Тэкст] / А. К. Шыкаловіч. // Аўтарэферат дысертацыі на атрыманне вучонай ступені кандыдата філалагічных навук. Ї Мн., 1969. Ї 39с.

23 Міхайлаў, П. “Ад роднага таткі дорагі і латкі”. Назвы бацькі ў беларускіх гаворках [Тэкст] / П. Міхайлаў. // Роднае слова. Ї 1997. Ї №7. Ї С. 44-57

24 Голас з невычэрпнай і жыватворнай крыніцы [Тэкст] / У. В. Анічэнка. Ї Мн. : Навука і тэхніка, 1995. Ї 464 с.

25 Сцяцко, П. Народная лексіка і словаўтварэнне [Тэкст] / П. Сцяцко. -- Мн.: Навука і тэхніка, 1974. -- 395 с.

Р Э Ф Е Р А Т

Курсавая работа складаецца з 30 старонак, выкарыстана 25 крыніц.

Ключавыя словы: эмацыянальна-экспрэсіўная лексіка, станоўчая адзнака, адценне неадабральнасці, зневажання, грубасці, абразлівасці, экспрэсіўнасці, ласкальнасці, лаянкавасці, словаўтварэнне, лексіка-семантычная дэрывацыя, суфіксальны спосаб, прэфіксальны спосаб, бязафікснае ўтварэнне, складаны спосаб.

Аб'ект даследавання: лексічны склад пазаабрадавых песень Гомельшчыны.

Прадмет даследавання: суб'ектыўна-ацэначныя назвы.

Мэта курсавой работы: ахарактарызаваць суб'ектыўна-ацэначныя назвы асобы ў пазаабрадавых песнях Гомельшчыны.

Задачамі курсавой работы з'яўляюцца:

4. выявіць з найбольшай паўнатой суб'ектыўна-ацэначныя назвы асобы ў пазаабрадавых песнях Гомельшчыны;

5. ахарактарызаваць лексіка-семантычны склад выяўленых лексем;

6. вызначыць спосабы ўтварэння стылістычна-афарбаваных лексем.

Вынікі: Лексічная сістэма мовы пазаабрадавых песень уяўляе сабой складанае адзінства разнастайных па стылістычнай функцыі і афарбоўцы груп і разрадаў слоў. Выяўленыя суб'ектыўна-ацэначныя назвы асобы ўваходзяць у некалькі лексіка-семантычных груп: суб'ектыўна-ацэначныя назвы асоб; суб'ектыўна-ацэначныя назвы жывёл; суб'ектыўна-ацэначныя назвы сацыяльна-бытавой лексікі; суб'ектыўна-ацэначныя назвы абстрактных паняццяў; суб'ектыўна-ацэначныя назвы частак цела чалавека і жывёлы; суб'ектыўна-ацэначныя назвы-характарыстыкі. Выяўленыя лексемы маюць станоўчую стылістычную афарбоўку (ласкальнасці і экспрэсіі). Суфіксальныя ўтварэнні з'яўляюцца найбольш прадуктыўным тыпам утварэнняў суб'ектыўна-ацэначных назваў пазаабрадавых песень. Найбольш прадуктыўнымі з'яўляюцца суфіксы -к-, -ок-, -ак-. Малапрадуктыўнымі -эк-, -ц-. Даследаванне лексікі пазаабрадавых песень паказвае, што яе аснову складаюць словы агульнанародныя. У разгледжаных тэматычных групах ёсць нямала і спецыфічных лексічных паказчыкаў (суфіксаў), што ўжываюцца для характарыстыкі пэўнага прадмета.

Прапановы: Работа можа быць выкарыстана на ўроках беларускай мовы пры вывучэнні лексікі і словаўтварэння.

Размещено на Allbest.ru