- Вильнюс, 2008. - Ч. 2. - С. 113-117.

16. Урбанович, И.Г. Разновидности эллипсиса как приема создания окказиональной фразеологии в языке художественных произведений (на материале художественных произведений Фазиля Искандера) / И.Г. Урбанович // Женщина. Общество. Образование : материалы XI междисциплинар. науч.-практ. конф., Минск, 19-20 дек. 2008 г. : в 2 ч. / ЖИ ЭНВИЛА ; редкол.: Л.А. Черепанова [и др.]. - Минск, 2009. - С. 179-180.

17. Урбанович, И.Г. Контаминация как прием внетипового окказионального образования в идиолекте Фазиля Искандера / И.Г. Урбанович // Молодежь и наука : реальность и будущее : материалы II междунар. науч.-практ. конф., Невинномысск, 3 марта 2009 г. / НИЭУП ; редкол. : В.А. Кузьмищев [и др.].

- Невинномысск, 2009 г. - С. 325-326.

18. Урбанович, И.Г. Синтаксические окказиональные конструкции в идиолекте Фазиля Искандера / И.Г. Урбанович // Актуальные проблемы социально-экономических и гуманитарных наук : теория и практика : материалы науч.-практ. конф., Минск, 15 мая 2009 г. / Белорус. ин-т. правоведения ; ред. кол. Сокол С.Ф. [и др.]. - Минск, 2009. - С. 318-319.

РЭЗЮМЭ

Урбановіч Ія Георгіеўна

Iндывiдуальна-аўтарскiя лексiчныя i фразеалагiчныя адзiнкi ў мастацкай прозе Фазіля Іскандэра: структурна-семантычны

i функцыянальны аспекты

Ключавыя словы: аказіяналізм, патэнцыяльнае слова, неалагізм, семантычныя ўтварэннi, пазатыпавыя аказіяналізмы, аўтарскае расшырэнне семантыкi запазычаных лексем, фразеалагiчныя трасфармацыi.

Мэта даследавання - выявіць аўтарскiя новаўтварэннi ў мастацкім маўленнi Фазіля Іскандэра і ўстанавіць іх ролю ў ідыялекце пісьменніка. Аб'ектам даследавання з'яўляюцца iндывiдуальна-аўтарскiя лексіка-фразеалагічныя новаўтварэнні, узятыя з мастацкіх тэкстаў Фазіля Іскандэра. Прадмет даследавання - спецыфіка іх утварэння i функцыяніравання ў мастацкім маўленнi пісьменніка.

Метады даследавання. У рабоце выкарыстоўваецца статыстычны метад, а таксама апісальны (прыемы назірання, абагульнення, сістэматызацыі і класіфікацыі) і супастаўляльны метады.

Атрыманыя вынiкi i iх навізна. Упершыню ажыццявiлася даследаванне спецыфiкi новаўтварэнняў i iх функцыянiравання ў мастацкiм тэксце пiсьменнiка. Лексiчныя новаўтварэннi даследаваны ў адпаведнасцi са ступенню прадукцыйнасцi словаўтваральнай мадэлi. Семантычныя аўтарскiя адзiнкi сiстэматызаваны па структурна-семантычный спецыфiцы ўтварэння i выкарыстання. Упершыню абасноўваецца кантэкстуальная неабходнасць стварэння пазатыпавых аказiяналiзмаў у iдыялекце. Запазычаная лексiка ўпершыню даследуецца з пазiцыi аўтарскага расшырэння сэнсу, разглядаюцца выпадкi аўтарскiх фанетыка-граматычных варыяцый лексем. Упершыню даследавана фразеалагiчная трансфармацыя, яе способы i функцыянiраванне ў мастацкiм маўленнi аўтара.

Рэкамендацыі па выкарыстаннi. Вынікі і матэрыялы даследаванняў могуць быць выкарыстаны пры чытаннi курсаў ВНУ па стылістыцы рускай мовы, лінгвістычным аналізе мастацкага тэксту, рыторыцы. Фактычны матэрыял можа паслужыць асновай далейшай навукова-даследчай лексiкаграфiчнай практыкі пры складаннi слоўнiка мовы Фазіля Іскандэра.

Вобласць выкарыстання. Атрыманыя вынiкi могуць выкарыстоўвацца ў працэсе выкладання рускай мовы ў ВНУ, пры правядзеннi спецкурсаў па вывучэннi спецiфiкi iдыялекта мовы мастацкiх i паэтычных твораў, у рабоце спецсемiнараў, а тксама ў паглыбленым вывучэннi рускай мовы ў сярэдняй школе.

РЕЗЮМЕ

Урбанович Ия Георгиевна

Индивидуально-авторские лексические и фразеологические единицы

в художественной прозе Фазиля Искандера:

структурно-семантический и функциональный аспекты

Ключевые слова: окказионализм, потенциальное слово, неологизм, семантические новообразования, внетиповые окказионализмы, авторское расширение семантики заимствованных лексем, фразеологические трансформации.

Цель исследования - выявить авторские новообразования в художественной речи Фазиля Искандера и установить их роль в идиолекте писателя. Объектом исследования являются индивидуально-авторские лексико-фразеологические новообразования, извлеченные из художественных текстов Фазиля Искандера. Предмет исследования - специфика их образования и функционирования в художественной речи писателя.

Методы исследования. В работе используется статистический метод, а также описательный (приемы наблюдения, обобщения, систематизации и классификации) и сопоставительный методы.

Полученные результаты и их новизна. Впервые осуществлено исследование специфики новообразований и их функционирования в художественном тексте писателя. Лексические новообразования исследованы согласно степени продуктивности словообразовательной модели. Семантические авторские единицы систематизированы по структурно-семантической специфике образования и употребления. Впервые обосновывается контекстуальная необходимость создания внетиповых окказионализмов в идиолекте. Заимствованная лексика впервые исследуется с позиции авторского приращения смысла, рассматриваются случаи авторских фонетико-грамматических вариаций лексем. Впервые изучена фразеологическая трансформация, ее способы и функционирование в художественной речи автора.

Рекомендации по использованию. Результаты и материалы исследований могут использоваться при чтении вузовских курсов по стилистике русского языка, лингвистическому анализу художественного текста, риторике. Фактический материал может послужить основой дальнейшей научно-исследовательской лексикографической практики при составлении словаря языка Фазиля Искандера.

Область применения. Полученные результаты применимы в процессе преподавания русского языка в вузах, при проведении спецкурсов по изучению специфики идиолекта языка художественных и поэтических произведений, в работе спецсеминаров, а также в углубленном изучении русского языка в средней школе.

SUMMARY

Individually author's lexical and phraseological units in Fazil Escander's artistic speech: structural-semantic andfunctional aspects

Key words: occasionalism, potential word, neologism, semantic neologism, non-typical occasionalisms, author's broadening of semantics of borrowed lexemes, phraseological transformations.

The aim of the research is to reveal author's neologisms in Fazil Escander's artistic speech and determine their role in writer's idiolect.

The object of the research is individually author's lexical-phraseological neologisms, extracted from Fazil Escander's fiction.

The subject matter of the research is concerned with the specifics of their formation and functioning in author's artistic speech.

Methods of the research. The following methods were used: the statistical method, descriptive method (techniques of observation, systematization and classification) and the method of comparative analysis.

The results obtained and their novelty. The analysis of the specifics of the formation and functioning of neologisms in Fazil Escander's fiction has never been made before. Lexical neologisms have been analyzed according to the degree of word formation productivity. Author's semantic units have been systematized in accordance with structural-semantic specific character of formation and use. The contextual nessecity of making non-typical occasionalisms in this idiolect has been grounded for the first time. Borrowed lexemes have been analyzed according to the author's idea augment, there have been considered some cases of author's phonetic and grammatical variations of lexemes. Phraseological transformation, its ways and functioning in author's artistic speech have never been analyzed before.

Recommendations on the practical application of the results

The results and materials of the research can be further used to make up teaching aids on the stylistics of the Russian language, for the linguistic analysis of fiction literature, rhetoric's. The factual material under study can serve as the basis for further scientific and research practice, also while compiling Fazil Escander's language dictionary.

Area of use

The result can be applied to the process of the Russian language teaching in universities while doing special courses on learning the idiolect specific character of the language of artistic and poetical masterpieces in the work of special seminars, and also in beep learning of the Russian language in secondary school.

Размещено на Allbest.ru