Творчасць Вячаслава Адамчыка ў літаратурным працэсе другой паловы ХХ стагоддзя: жанрава-стылёвая эвалюцыя

4. Мастацкае перастварэнне рэчаіснасці адбывалася ў ранніх апавяданнях В. Адамчыка ў ілюстрацыйным, апісальным (прадметна-выяўленчым) ракурсе. На пачатку 1960-х гадоў з'явіліся творы з адзнакамі медытатыўнасці і філасафічнасці, што выклікала замену бытавых і сацыяльна-бытавых апавяданняў на лірыка-медытатыўныя, філасофска-аналітычныя апавяданні, эсэ і інш. У прозе пісьменніка ў сярэдні і позні перыяды творчасці непасрэднае адлюстраванне жыцця арганічна спалучаецца з лірыка-медытатыўным, філасофска-аналітычным спасціжэннем рэчаіснасці (тэтралогія, “Развітальная аповесць”, апавяданні “Дзікі голуб”, “Кароль Нябожа”, “Аптэка нумар тры”, “Сцежка на расходніку”, “Нязрушаны камень” і інш.), што збліжае набыткі гэтага пісьменніка з набыткамі Я. Брыля, У. Караткевіча, М. Стральцова, У. Салаухіна, В. Бергольц. Пра паступовае ўзмацненне, паглыбленне ў творчасці В. Адамчыка медытатыўнага і філасофскага пачаткаў сведчыць і тэндэнцыя маналагізацыі прозы пісьменніка [4; 5; 7; 10; 15; 16].

5. Статыстычны падлік ужытых В. Адамчыкам у апавяданнях слоўна-выяўленчых сродкаў з розным эмацыянальна-экспрэсіўным адценнем выявіў эвалюцыю творчасці пісьменніка ад успрымання жыцця як цэласнай гармоніі (ранні перыяд) да прызнання яго складанасці і трагізму (позні перыяд творчасці). Вынікі статыстычнага аналізу выкарыстаных В. Адамчыкам дыялогаў, разнапланавых маналогаў, пейзажных замалёвак, гістарычных экскурсаў засведчылі агульную эвалюцыю ад апісальнасці, прадметнай выяўленчасці да лірыка-псіхалагічнага, псіхолага-аналітычнага пісьма, што пацвярджае канцэпцыю актыўнага родава-жанравага і стылёвага ўзаемадзеяння ў творчасці празаіка. Кампазіцыйным ядром у большасці твораў В. Адамчыка становіцца асоба аўтара ці героя, увага акцэнтуецца на іх душэўным стане, на перадачы асабістага, суб'ектыўнага погляду на свет. Статыстычныя дадзеныя ў цэлым пацвярджаюць нашы назіранні і галоўную выснову пра сінтэтычнасць стылю пісьменніка (асабліва ў позні перыяд). Пра актыўнае ўзаемадзеянне адзнак эпічнага, лірыка-медытатыўнага, дыдактычна-павучальнага, сатырычнага, дакументальнага, фантастычнага, сімволіка-алегарычнага, філасофска-аналітычнага пісьма асабліва сведчыць аповесць “Падарожжа на Буцафале” (1991). Для творчасці В. Адамчыка ў цэлым характэрны разнастайныя жанравыя і стылёвыя мадыфікацыі [5; 6; 7; 15; 17].

Рэкамендацыі па практычным выкарыстанні вынікаў

Асноўныя палажэнні і вынікі дысертацыі могуць быць выкарыстаны пры далейшым даследаванні спецыфікі беларускага літаратурнага працэсу ХХ стагоддзя, вывучэнні тыпалагічных сувязей беларускай і рускай літаратур; пры распрацоўцы лекцый і практычных заняткаў, спецкурсаў, спецсемінараў па «Тэорыі літаратуры», «Гісторыі беларускай літаратуры ХХ стагоддзя», пры напісанні курсавых і дыпломных прац, вучэбна-метадычных дапаможнікаў і падручнікаў для сярэдніх і вышэйшых навучальных устаноў Рэспублікі Беларусь.

СПІС АПУБЛІКАВАНЫХ ПРАЦ ПА ТЭМЕ ДЫСЕРТАЦЫІ

Артыкулы ў навуковых часопісах, рэкамендаваных ВАК

1. Дамброўская, Н.М. Ля вытокаў лірычнай прозы / Н.М. Дамброўская // Весн. Брэсц. ун-та. Сер. філал. навук. - 2007. - № 1 (7). - С. 32-39.

2. Дамброўская, Н.М. Малая проза Вячаслава Адамчыка: жанравая і стылявая адметнасць, кантэкст / Н.М. Дамброўская // Весн. Брэсц. ун-та. Сер. філал. навук. - 2008. - № 1 (9). - С. 25-33.

3. Дамброўская, Н.М. Проза Вячаслава Адамчыка: пачатак станаўлення / Н.М. Дамброўская // Весн. Віцеб. дзярж. ун-та. - 2008. - № 3 (49). - С. 75-79.

4. Дамброўская, Н.М. Раман Вячаслава Адамчыка “Чужая бацькаўшчына”: праблематыка, вобразы, майстэрства / Н.М. Дамброўская // Беларуская мова і літаратура. - 2008. - № 11. - С. 47-53.

5. Дамброўская, Н.М. Медытатыўнасць і філасафічнасць як стылявыя адзнакі прозы Вячаслава Адамчыка / Н.М. Дамброўская // Весн. Гродзен. ун-та. Сер. 3, Філалогія. Педагогіка. Псіхалогія. - 2009. - № 1 (78). - С. 8-13.

Артыкулы ў навуковых зборніках

6. Дамброўская, Н.М. Праблема нацыянальнага адраджэння і мастацкія прыёмы яе вырашэння ў аповесцях “Лабірынты” Вацлава Ластоўскага і “Падарожжа на Буцафале” Вячаслава Адамчыка / Н.М. Дамброўская // Сб. науч. тр. / Uniwersytet w Biaіymstoku. Wydziaі Filologiczny, Instytut Filologii Wschodniosіowiaсskiej. - Biaіystok, 2007. - Tom 7 : Studia Wschodniosіowiaсskie. - S. 205-216.

7. Дамброўская, Н.М. Лірычная проза Вячаслава Адамчыка / Н.М. Дамброўская // Рэспубліканскія Купалаўскія чытанні : зб. навук. арт. / Гродзен. дзярж. ун-т ; рэдкал.: У.І. Каяла (адк. рэд.) [і інш.]. - Гродна, 2009. - С. 273-277.

Матэрыялы навуковых канферэнцый

8. Дамброўская, Н.М. Вячаслаў Адамчык - майстар лірычнай прозы / Н.М. Дамброўская // V межвузовская научно-методическая конференция молодых учёных : сб. материалов, Брест, 29-30 мая 2003 г. : в 2 ч. / Брест. гос. ун-т ; под общ. ред. А.А. Горбацкого. - Брест, 2003. - Ч. 2. - С. 149.

9. Дамброўская, Н.М. Вобраз прыроднага (натуральнага) чалавека ў творчасці Л.М. Талстога і В. Адамчыка / Н.М. Дамброўская // Наследие Л.Н. Толстого и современность (175 лет со дня рождения) : материалы науч. конф., Витебск, 13-14 нояб. 2003 г. / Витеб. гос. ун-т ; редкол.: А.А. Нестеренко [и др.]. - Витебск, 2003. - С. 101-103.

10. Дамброўская, Н.М. Тэма “Чалавек і зямля” ў беларускай і рускай літаратурах: пастаноўка праблемы / Н.М. Дамброўская // Руска-беларускае літаратурнае ўзаемадзеянне: гісторыя, сучасны стан, перспектывы : матэрыялы міжнар. навук. канф., Брэст, 18-19 снеж. 2003 г. : у 2 ч. / Брэсц. дзярж. ун-т ; пад агул. рэд. М.І. Мішчанчука. - Брэст, 2004. - Ч. 1. - С. 60-65.

11. Дамброўская, Н.М. Мастацкае адлюстраванне тэмы нацыянальнага самазахавання і адраджэння ў тэтралогіі Вячаслава Адамчыка (сюжэтная лінія Міці Корсака) / Н.М. Дамброўская // Беларуска-польска-ўкраінскае філалагічнае памежжа: гісторыя, сучасны стан, будучыня : матэрыялы Міжнар. навук. канф., Брэст, 27-28 крас. 2004 г. / Брэсц. дзярж. ун-т ; пад рэд. З.П. Мельнікавай [і інш.]. - Брэст, 2004. - С. 48-51.

12. Дамброўская, Н.М. Асаблівасці аўтарскай пазіцыі Вячаслава Адамчыка ў раскрыцці тэмы “Чалавек на вайне” / Н.М. Дамброўская // VII межвузовская научно-методическая конференция молодых учёных, посвящённая 60-летию университета : сб. материалов, Брест, 20 мая 2005 г. / Брест. гос. ун-т ; под общ. ред. А.А. Горбацкого. - Брест, 2005. - С. 162-164.

13. Дамброўская, Н.М. Працэс лірызацыі мастацкай прозы як адна з асноўных тэндэнцый развіцця беларускай літаратуры ХХ стагоддзя / Н.М. Дамброўская // VIII республиканская межвузовская научно-методическая конференция молодых учёных : сб. материалов, Брест, 19 мая 2006 г. / Брест. гос. ун-т ; под общ. ред. Б.М. Лепешко. - Брест, 2006. - С. 94-96.

14. Дамброўская, Н.М. Некаторыя тэндэнцыі развіцця сучаснага літаратурнага працэсу: да праблемы родава-жанравай дыфузіі / Н.М. Дамброўская // Куляшоўскія чытанні : матэрыялы Міжнар. навук.-практ. канф., Магілёў, 26-27 крас. 2007 г. / Магіл. дзярж. ун-т ; рэдкал.: В.І. Рагаўцоў [і інш.]. - Магілёў, 2007. - С. 36-38.

15. Дамброўская, Н.М. Асаблівасці стылю прозы Вячаслава Адамчыка / Н.М. Дамброўская // Гісторыка-тэарэтычныя актуаліі сучаснай філалогіі : матэрыялы рэсп. навук.-практ. канф., прысвеч. 70-годдзю з дня нарадж. вучонага-літаратуразнаўцы, педагога, прафесара Аляксея Антонавіча Майсейчыка, Брэст, 3 ліст. 2006 г. / Брэсц. дзярж. ун-т ; пад агул. рэд. З.П. Мельнікавай. - Брэст, 2008. - С. 16-21.

16. Дамброўская, Н.М. Проза В. Адамчыка і М. Стральцова: родава-жанравае і ідэйна-тэматычнае падабенства / Н.М. Дамброўская // Шостыя рэспубліканскія Калеснікаўскія чытанні : матэрыялы рэсп. навук. канф., прысвеч. 85-годдзю з дня нарадж. У.А. Калесніка, Брэст, 26 кастр. 2007 г. / Брэсц. дзярж. ун-т ; пад агул. рэд. З.П. Мельнікавай, Г.М. Праневіча. - Брэст, 2008. - С. 53-56.

17. Дамброўская, Н.М. Псіхалагізм як мастацкі прынцып творчасці Вячаслава Адамчыка / Н.М. Дамброўская // Скарына і наш час : матэрыялы IV Міжнар. навук. канф., Гомель, 13-14 ліст. 2008 г. : у 2 ч. / Гомел. дзярж. ун-т, Навук.-дасл. ін-т гіст. і культ. усходнеслав. народаў пры ГДУ імя Ф. Скарыны ; рэдкал.: А.А. Станкевіч (гал. рэд.) [і інш.]. - Гомель, 2008. - Ч. 2. - С. 164-168.

Размещено на Allbest.ru