Створення та використання інформаційних технологій в сучасній соціально-професійній реабілітації

Размещено на http://www.allbest.ru/

Creation and usage of informational technologies in modern social and professional rehabilitation

Patrycja Osinska

Magistr, Pomorskaya Academy in Slupsk

(Slupsk, Poland)

Annotation

The article deals with the image, activity and social acceptance of people with disabilities. People with disabilities are particularly vulnerable to discrimination and social, occupational, economic and political exclusion. The disabled can not fully implement their professional, family, civic and personal passions. The publication presents limitations and barriers that disabled people face in their everyday functioning. Limitations in access to various types of resources, space and opportunities will be described. Internal and individual barriers will be presented, resulting from personal traits and predispositions of disabled people, as well as external environmental factors that architectural and urban barriers impose, as well as lack of access to the education, rehabilitation and social assistance system. Wrong attitudes of the environment towards people with disabilities that hinder their everyday functioning will be discussed. New IT technologies, methods and tools facilitating the functioning of disabled people and innovative ways of social and professional rehabilitation of this social group will be presented. Particularly noteworthy are the analysis of the relationship between quality of life and social relations, social support and the possibilities of using goods available to the general public. Determinants of the quality of life of people with disabilities are specific and often depend on social relations. The source of satisfaction in the lives of people with disabilities is the fact of being needed, and not only tolerated.

Key words: disabled person, efficiency, integration, isolation, barriers and problems, information technologies

Створення та використання інформаційних технологій в сучасній соціально-професійній реабілітації

Патриція Осінська, магістр, Академія Поморська в Слупську (м. Слупськ, Польща)

Анотація

соціальний прийняття люди інвалідність

У статті розглядаються імідж, діяльність та соціальне прийняття людей з інвалідністю. Інваліди особливо вразливі до дискримінації та соціального, професійного, економічного та політичного виключення. Інваліди не можуть повною мірою реалізувати свої професійні, сімейні, громадські та особисті пристрасті. Видання представляє обмеження та бар'єри, з якими стикаються люди з обмеженими можливостями у своєму повсякденному функціонуванні. Описуються обмеження доступу до різних видів ресурсів, простору та можливостей. Будуть представлені внутрішні та індивідуальні бар'єри, що випливають з особистих рис та схильностей людей з обмеженими можливостями, а також зовнішніх екологічних факторів, які створюють архітектурні та міські бар'єри, а також відсутність доступу до системи освіти, реабілітації та соціальної допомоги. Буде обговорюватися неправильне ставлення навколишнього середовища до людей з інвалідністю, які перешкоджають їхньому повсякденному функціонуванню. Будуть представлені нові IT-технології, методи та засоби, що полегшують функціонування інвалідів та інноваційні шляхи соціальної та професійної реабілітації цієї соціальної групи. Особливо слід відзначити аналіз взаємозв'язку між якістю життя та соціальними відносинами, соціальною підтримкою та можливостями використання товарів, доступних широкій громадськості. Детермінанти якості життя людей з інвалідністю специфічні і часто залежать від соціальних відносин, джерелом задоволення яких є життя людей з інвалідністю - це необхідність, а не просто терпіння.

Ключові слова: інвалід, ефективність, інтеграція, ізоляція, бар'єри та проблеми, інформаційні технології

Niepelnosprawnosc

W kazdym spoleczenstwie zyje wielu ludzi przejawiaj^cych jakies dysfunkcje lub niedobory w rфznych obszarach sprawnosci і zyciowych funkcji, ktфre w sposфb wyrazny utrudniaj^ im peln^ realizacjз wlasnych potrzeb. Osoby, te okresla siз mianem “niepelnosprawnych”. Szacuje siз, iz na swiecie zyje ponad szescset milionфw ludzi z jakims niedoborem. Wsrфd nich blisko dziesiзc milionфw stanowi^ ofiary wypadkфw, a szescdziesi^t milionфw to osoby z wrodzon^ niepelnosprawnosci^. Niepelnoletni to blisko sto milionфw niepelnosprawnych. 2/3 niepelnosprawnych to obywatele krajфw trzeciego swiata.

Nie sposфb dluzej ignorowac zjawiska niepelnosprawnosci, poniewaz obejmuje ono znaczn^ czзsc rodzaju ludzkiego. Organizacja Narodфw Zjednoczonych szacuje, ze okolo jedna dziesicga ludzkosci jest w jakims stopniu dotkniзta niepelnosprawnosci^. Cztery osoby na tysicjc cierpi na glзbok^, a dwie na sto па ІекЦ niepelnoprawnosc intelektualn^, potocznie nazywan^ uposledzeniem umyslowym http://www.niepelnosprawni.gov.pl/p,77,niepelnosprawnosc-w-liczbach, dostcp 15 04 2018..

Okreslenie “osoba niepelnosprawna” w pewien sposфb narzuca myslenie о czlowieku w kategoriach opozycji “sprawnosc - niepelnosprawnosc”. Wydaje siз to bye о wiele poprawniejsze, niz porфwnywanie pojзc “normalnosc - odchylenie od normy”.

Zgodnie z definicj^ slownikow^ sprawnosc to maksymalna zdolnosc zywego organizmu do wykonywania okreslonych czynnosci Sobol E, Slownika jjзzyka polskiego, Warszawa 1996 s. 949..

Czy jednak mozemy wykorzystac tз kategoriз do opisu osoby?. Nietrudno znalezc ludzi, ktфrym mozna nadac miano sprawnych w danej dziedzinie - w sporcie, mysleniu abstrakcyjnym, erudyeji. Wyrфznimy wiзc sprawnego gimnastyka, matematyka і mфwcз, ale niewiele nas to zbliza do sformulowania okreslenia sprawnej osoby. W^tpliwosci musz^ jeszcze wzrosn^c kiedy zmuszeni bзdziemy do przypisania jej przymiotu pelnosprawnosci, jako konieeznego przymiotu niepelnosprawnych.

Znikomosci ludzkiej egzystencji, pokazuje, iz doswiadezenie niepelnosprawnosci ma Charakter powszechnyi w pewnym sensie dotyezy kazdego czlowieka. Prawda о slabosci ludzkiego zycia, ograniezonose ludzkiego rozumu, przy rфwnoczesnym zaakceptowaniu ludzkiego serca zbliza do wniosku, iz potrzeba jest szczegфlna pokora przy podejmowaniu zagadnien niepelnosprawnosci.

Wszelkie podzialy na pelnosprawnych і niepelnosprawnych s^ zawsze nieprecyzyjne і w pewnym sensie maja Charakter umowny. Poslugiwanie siз pojзciem “osoba niepelnosprawna” sklania do refleksji nad sposobem rozumienia sprawnosci czlowieka. B. Pascal w swych analizach antropologicznych zawartych w “Myslach” dowodzi, iz kondycjз ludzk^ charakteryzuje przede wszystkim slabosc Pascal B, Mysli, Warszawa 1989, s. 61.. Dotyezy ona wszystkich aspektфw w ktфrych przejawia siз osoba, przede wszystkim jednak rozumu, ktфrego mozliwosci wydaje siз zapewniac czlowiekowi dominuj^c^ pozycjз w przyrodzie. Jednak prawdziwa jego wielkosc tkwi w samoswiadomosci wlasnych ograniczen, a takze w zdolnosci zdystansowania siз do swiata і otwarcia siз na pozaracjonaln^ rzeczywistosc serca. Rozumienie niepelnosprawnosci musi okazac siз wtфme wobec fundamentalnej niepelnosprawnosci natury ludzkiej, zas sprawnosci nie mozemy mierzyc stopniem dobrostanu fizyeznego b^dz psychicznego.

Zasadnicze zyciowe zadanie kazdej osoby wydaje siз bye identyezne, gdyz polega na nieustannym usprawnianiu duchowej egzystencji. Swiadomosc tego faktu winna modyfikowac nieprawidlowe postawy spoleczne wobec osфb w jakikolwiek sposфb odchylonych od normy Pascal B, Mysli, Warszawa 1989, s 91.

Bariery і problemy w integraeji osфb niepelnosprawnych

Stosunek ludzi do osфb niepelnosprawnych zmienial siз stopniowo na przestrzeni wiekфw.

Od wrogosci wyrazonej izolacj^ і eliminacj^ osфb slabych і chorych w czasach antycznych poprzez stopniow^ akeeptaejз w latach 70 і 80-tych, az do pelnego przyjзcia osфb niepelnosprawnych jako czlonkфw spoleczenstwa w czasach wspolczesnych. Przez stulecia osoby niepelnosprawne byly akceptowane w spoleczenstwie tylko ze wzglзdu na powi^zania rodzinne, pozycjз spoleczn^ lub maj^tek. Akceptowano je tylko przez pryzmat przydatnosci oraz tego jak mog^ siз przysluzyc osobom pelnosprawnym. Mimo “mody na integraejз” wiele osфb nadal przezywa szok lub zaklopotanie w momencie kontaktu z niepelnosprawnymi. Zdrowi unikaj^ interakcji, kontaktфw spolecznych, zawodowych і towarzyskich ze srodowiskiem osфb dotkniзtych dysfunkcj^.

Bardzo czзsto tego typu zachowania dla niepelnosprawnych о wiele wiзkszym problemem niz ich wlasne ograniczenia. Jest to szczegфlnie trudne dla osфb z ulomnosciami fizycznymi (porazenia mozgowe), tradnosciami komunikacyjnymi (afazja), ktфre w pelni sprawne intelektualnie.

Pocztgek idei integracji z osobami niepelnosprawnymi przypada na lata 60-te XX wieku. Pierwszymi krajami, ktфre wprowadzily elementy integracji do swoich praw і zycia spolecznego byly Stany Zjednoczonei Szwecja. W Polsce pierwsze prфby integracji srodowiska osфb pelno-i niepelnosprawnych rozpoczзly siз w latach 70-tych. Jednak dopiero w latach 90-tych. zaczзto dostrzegac pozytywne zmiany zwi^zane z roltj і miejscem osфb niepelnosprawnych jako obywateli spoleczenstwa na rфwni z osobami zdrowymi. Zmienila siз legislacja, opracowano karty praw osфb niepelnosprawnych oraz stworzono parytety oraz systemowe rozwi^zanie w zakresie wsparcia tej grupy spolecznej np. poprzez powstanie organфw administracji publicznej wspieraj^cych rehabilitacjз oraz zatrudnienie niepelnosprawnych tj: Panstwowego Funduszu Rehabilitacji Osфb Niepelnosprawnych (PFRON). http://www.pfron.org.pl/ dostзp 15 04 2018.

Integracja to zespolenie siз, scalenie, tworzenie calosci z czзsci Sobol E, Slownika jjзzykapolskiego, Warszawa 1996 s. 324.. W wymiarze socjologicznym to wszelkie przeciwdzialanie izolacji і dyskryminacji w aspekcie spolecznym, ekonomicznym і politycznym. Integracja to zrфwnanie praw osфb zdrowych і niepelnosprawnych. То rфwny, swobodny dostзp mniej sprawnych do wszystkich instytucji і uslug z ktфrych korzystaj^ pelnosprawni. Stworzenie takich samych szans і mozliwosci Gwarantowanie tych samych praw. Zapewnienie warunkфw do zycia, rozwoju, edukacji, pracy, dostзpu do dфbr kultury, wypoczynku, spзdzania wolnego czasu.

Tylko takie holistyczne podejscie do integracji umozliwia maksymalny і wszechstronny rozwфj osфb z dysfunkcjami fizycznymi i/lub intelektualnymi we wszystkich dziedzinach zycia (rodzina, edukacja, kariera zawodowa, dzialalnosc spoleczna, polityczna). Pozwala to na prowadzenie normalnego zycia zgodnie z prawami і zasadami obowi^zuj^cymi w spoleczenstwie.

Niestety osoby niepelnosprawne spotykaj^ siз z licznymi ograniczeniami. Najbardziej ucitjzliwe s^ bariery architektoniczne, ekonomiczne, psychiczne, kulturowe, spoleczne і edukacyjne Palak Z, Aktualne problemy edukacji і rehabilitacji osфb niepelnosprawnych w biegu zycia, Lublin 2010..

Bariery architektoniczne wynikaj^ z dominacji w spoleczenstwie osфb pelnosprawnych oraz utrwalonego przez stulecia wizerunku osфb niepelnosprawnych jako gorszych, niepotrzebnych a nawet niebezpiecznych dla spoleczenstwa. Niektфrzy uwazajtj, ze osoby niepelnosprawne nie powinny byc aktywne. Niepelnosprawny powinien byc uzalezniony od swojego opiekuna. Byc niemobilny і niesamodzielny. Przykladami ignorancji w tym zakresie s^ : wysokie progi і krawзzniki, brak podjazdфw і porзczy, w^skie korytarze, і drzwi oraz wysokie schody w instytucjach і miejscach, ktфre powinny byc dostзpne dla kazdego np.: urzзdy, banki, sklepy. W projektach architektonicznych nadal nie uwzglзdnia siз schodolazфw, dzwonkфw przywolywawczych, wind lub specjalistycznych toalet.

Prфcz dysfunkcji і ograniczen zdrowotnych osoby niepelnosprawne czзsto wskazuj^ jako najwiзksz^ przeszkodз w swobodnym przemieszczaniu siз “ raz^cego niedostosowanie transporta publicznego і komunikacji miejskiej do ich potrzeb” Opinia uczestnikow polskiego forum osфb niepelnosprawnych http://www.pfon.org/component/ tags/tag/bariery dostзp 15 04 2018.. Autobusy nie posiadaje ramp і podnosnikфw, a w poci^gach nadal nie ma mozliwosci swobodnego korzystania z korytarzy і toalet.

Bariery ekonomiczne opieraje siз na przekonaniu, ze najwazniejszym celem w zyciu jest bycie piзknym і bogatym. Zarabianie pieniзdzy jest synonimem sukcesu, a na sukces zasluguje przede wszystkim zdrowi. Osoby niepelnosprawne se czзsto postrzegane jako “te, ktore nie powinny zarabiac duzo і dobrze”. Jesli nalozymy na to ubogi system zasilkфw rentowo-socjalnych oraz wydawanie wiзkszych sum na podstawowe potrzeby zyciowe trudno jest nie zauwazyc wykluczenia ekonomicznego tej grupy. Procz zapewnienia codziennego byta osoby niepelnosprawne potrzebuje dodatkowych srodkфw na uslugi opiekuncze, lekarskie і rehabilitacyjne. Koszt zakupu lekфw , sprzзta і specjalistycznych zabiegфw czзsto jest przedmiotem zbiфrek publicznych tab upokarzaj^cego dla niepelnoprawnych procesu “chodzenia po prosbie”. Mimo rozwi^zan systemowych coraz czзsciej obserwowac mozna protesty srodowiska osфb niepelnosprawnych oraz ich rodzin w zakresie poprawy ich wamnkфw ekonomicznych.

Bariery psychiczne wynikaje z dlugotrwale panuj^cych w spoleczenstwie postaw, uprzedzen oraz stereotypфw zwi^zanych z niepelnosprawnosci^. Strach przed innoscie і odmiennoscie, doswiadczenie choroby blokuje kontakty і interakcje osфb zdrowych z niepelnosprawnymi. Czзsto towarzyszy temu poczucie obrzydzenia, niepewnosci lub przesadna troska і pomoc. Bardzo zle se traktowani najmlodsi niepelnosprawni. Lзki і negatywne odczucia rodzicфw przekladaje siз na dzieci.

Rodzicie pelnosprawnych dzieci nie widze, ze rodzina dziecka niepelnosprawnego czзsto dokonala zmiany wlasnych priorytetфw zyciowych і postaw oraz , ze w sposфb szczegфlny potrzebuje wsparcia. Tradnosc w zdobyciu akceptacji spolecznej przez osoby niepelnosprawne і ich rodziny skutkuje zamkniзciem siз w sobie, izolacje od swiata, brakiem wiary w siebie, niskim poczucie wlasnej wartosci). Kotewicz D, Bariery integracji spoiecznej osфb niepelnosprawnych. Pedagogika rewalidacyjno - terapeutyczna, Warszawa 2003/2004, str. 32.

Bariery kultarowe tkwie w oddzialywaniach kultarowych, ktфrym czlowiek poddawany jest od dziecinstwa. Rodzice staraje siз wpoic dziecku zasady kulturalnego і grzecznego zachowania siз oraz kontroli agresji, negatywnego zachowania, nieokazywania niechзci czy wrogosci wobec innych. Jednoczesnie wmawiaje dzieciom, ze choroba b^dz niepelnosprawnosc to najwiзksza tragedia, z ktфre zycie nie ma sensu. Такі swiatopoglcgl umacniaje media przedstawiajec piзkne і zdrowe osoby jako idealy, wzory do nasladowania, ludzi sukcesu.

Bariery spoleczne to negatywne postawy oraz przesedy w stosunku do osфb niepelnosprawnych, ktore powoduje ograniczenie ich uczestaictwa w zyciu spolecznym, aktywnosci, wykonywania rфznych zawodфw. Dziecko niepelnosprawne bardzo czзsto narazone jest na zlosliwosci, dokuczanie, lekcewazenie ze strony rфwiesnikфw.

Uznawane jest za gorsze, opфznione w rozwoju, nie przystajece і psujece obraz pelnosprawnej grupy rфwiesniczej. Ze strony doroslych osoby niepelnosprawne spotykaje siз z niechзcie wobec kontaktфw towarzyskich і zawodowych okazywanych przez osoby zdrowe. Sprzeciwem osфb zdrowych w zwi^zkuze wspфlprace z osobe niepelnosprawne.

Mimo systemu udogodnien і wsparc dla srodowiska pracodawcфw nadal oni preferuje zatmdnianie osфb pelnosprawnych.

Bariery edukacyjne wynikaj^ z przewagi uczniфw і studentфw pelnosprawnych w szkolach і na uczelniach oraz z ograniczen zwi^zanych z zatrudnianiem w okreslonych zawodach a takze z brakiem przepisфw і rozporz^dzen prawnych zalecaj^cych dostosowanie programфw nauczania na uczelniach wyzszych dla studentфw niepelnosprawnych.

Zewnзtrzne bariery edukacyjne to niemoznosc podjзcia niektфrych kierunkow studiфw przez osoby niepelnosprawne (np.: geodezja, medycyna, nauki techniczne, wychowanie fizyczne). Niedostosowanie programфw і regulaminфw studiфw dla potrzeb osфb niepelnosprawnych. Brak udogodnien dla niepelnosprawnych w salach lekcyjnych і wykladowych oraz w budynkach w ktфrych prowadzone s^ zajзcia.

Wewnзtrzne to presja klasy lub grupy studenckiej wywierana na osobз niepelnosprawne Rywalizacja w grupie о oceny b^dz zwolnienia z egzaminфw powoduje wzrost negatywnych emocji zwi^zanych z osob^ niepelnosprawne Uprzedzenia b^dz brak wyrozumialosci okazywane osobom niepelnosprawnym przez nauczycieli b^dz prowadz^cych zajзcia.

Analiza barier і problemфw osфb niepelnosprawnych wskazuje, ze nierozwi^zalnie wi^z^ siз one ze swiadomosci^ і postaw^ innych ludzi. Zwraca na to uwagз samo srodowisko niepelnosprawnych, ich bliscy oraz organizacje spoleczne przemawiaj^ce w ich imieniu. Osoby niepelnosprawne nie chc^ jalmuzny і wspфlczucia. Chc^ normalnej egzystencji.

Niestety wspфlczesne postrzeganie osфb niepelnosprawnych, spopularyzowanie przez srodki masowego przekazu, staje siз podstaw^ dyskryminacji, ktфra choc ukryta, jednak istnieje. Media (prasa, radio і telewizja) pokazuj^ osoby niepelnosprawne jako pozalowania godne ofiary losu, ktфrym potrzebna jest pomoc materialna. Przedstawia siз ich jako osoby skazane na innych, nie potrafi^ce bez pomocy samodzielnie egzystowac, a im bardziej wykrzywiony obraz tej spolecznosci tym skuteczniejsze s^ apele о pomoc dla nich. Przemysl fпlmowy tez pokazuje zdeformowany obraz osфb niepelnosprawnych. Zdarza siз, ze w fпlmach czy na kartach powiesci osoby okaleczone fizycznie graj^ osoby zle і grozne dla otoczenia; mordercфw - psychopatфw, szalencфw і innй tego typu kreatury. Takie wyobrazenie ludzi uposledzonych fizycznie zaczyna siз juz od kreskфwek dla dzieci, gdzie brzydka Baba Jaga jest osobowosci^ wyj^tkowo antypatyczne Osoby psychicznie chore na kartach powiesci czy tez jako negatywni bohaterowie filmфw s^ zazwyczaj mordercami lub samobфjcami. Przedstawiane s^ jako osoby, ktфre czu)4 zal і nienawisc do calego swiata, losu za stan, w ktфrym siз znalezli. Swo)4 agresjз odreagowuj^ potem w aktach przemocy na niewinnych ludziach. Такі obraz bynajmniej nie wyzwala w widzu uczuc sympatii dla tej grupy spolecznej. Sztandarowym przykladem takiej osoby, ktфra psychicznie terroryzuje swoj^ rodzinз obwiniaj^c ich za swoje kalectwo jest znakomity sk^din^d film "Urodzony czwartego lipca" lub wstrz^saj^cy film о schizofrenicznym psychopacie “Czerwony Smok”. Stosunkowo rzadko przedstawia siз ludzi uposledzonych fizycznie lub psychicznie w normalnych sytuacjach zyciowych, z ktфrymi sobie radze Ludzi, ktфrzy podobnie jak inni czlonkowie spolecznosci ma)4 swoje pragnienia і troski, ludzi, ktфrzy potrafi^ siз bawic, ale takze smucic, ktфrzy maj^ swoje grono przyjaciфl і swoje jakze ludzkie problemy.

Rozwфj technologii informatycznych odpowiedziq na wykluczenie osфb niepelnosprawnych

Jedn^ z najwiзkszych form dyskryminacji і wykluczenia jest brak komunikacji oraz ograniczenie dostзpu do informacji. Wszak sprawna komunikacja і szybka informacja to dzis kluczowe czynniki rozwoju spolecznego і ekonomicznego. To stymulatory przemian cywilizacyjnych.

Najnowsze osiegniзcia informatyki, elektroniki і telekomunikacji szybko znajduje praktyczne zastosowanie. Telewizja satelitama, telefonia komorkowa, sieci komputerowe, Internet to najwazniejsze czynniki przeobrazen. L^cznosc jest potrzebna. Potrzebuje jej gospodarka. Potrzebuje jej ludzie. Dlatego nalezy w nie inwestowac Wszystkie glowne podmioty pobudzajece rozwoj spoleczno-gospodarczy (szkoly, uniwersytety, osrodki badawcze, wзzly transportowe, wszystkie podmioty swiadczece uslugi publiczne (takie jak szpitale і organy administracji) oraz przedsiзbiorstwa powinny miec dostзp do lecznosci Sted ten pomysl aby w roku 2025 mieszkancy calego globu byli poleczeni jedne wspolne siecie komunikacyjne. Juncker J-C, Orзdzie о stanie UE, Strasburg 14 09 2016.

Jedne z dziedzin, w ktorych technologia informacyjna stanowi glowny czynnik wszelkiego rodzaju przemian jest rehabilitacja spoleczna і zawodowa osob niepelnosprawnych. Dzieje siз tak po pierwsze dlatego, ze od pewnego czasu nastзpuje ogromny wzrost ilosci informacji z zakresu szeroko rozumianej rehabilitacji, a po drugie ze wzglзdu na niezwykly rozwoj technologii, ktфrego efektem jest pojawianie siз coraz lepszych urzedzen oraz metod usprawniajecych. Osoby niepelnosprawne korzystaje z mikroprocesorow, sztucznych implantow oraz specjalistycznych programow umozliwiajecych im komunikacjз.

Dia osob nieslyszecych lub niedoslyszecych najwazniejszym problemem se bariery w komunikacji z innymi ludzmi. Bariery te uniemozliwiaje, a w kazdym razie bardzo powaznie utrudniaje im dostзp do informacji. Likwidacja, czy przynajmniej wyrazne ograniczenie owych barier jest wiзc niezbзdnym wamnkiem rehabilitacji oraz integracji ze spoleczenstwem osфb z dysfunkcje sluchu. Niewyobrazalne do niedawna mozliwosci likwidacji barier komunikacyjnych, istniejecych pomiзdzy ludzmi nieslyszecymi a reszte spoleczenstwa, stwarza rozwoj techniki komputerowej, informatyki і telekomunikacji. Przykladem mцge tu bye niezwykle szybko rozwijajece siз sieci komputerowe. Za posrednictwem sieci komputerowych osoby te mцge przesylac teksty pisane і grafikз do jednego lub wielu odbiorcфw, ktфrzy w krotkim czasie maje mozliwosc zapoznania siз z otrzymanymi materialami (Skypa, Messenger, dyski wspoldzielone, ). Pozwalaje one na prowadzenie “pisemnej konwersacji”, ktфra nie wyklucza osob nieslyszecych.

Wiзkszosc trudnosci, jakie wystзpuje w zyciu ludzi niewidomych і niedowidzecych, wynika z ograniczen w zakresie dostзpu do informacji. Dla ludzi widzecych najwiзksze znaczenie ma informacja wizualna. Ocenia siз bowiem, iz udzial wzroku w odbieraniu informacji przez czlowieka wynosi ponad 80%. Na szczзscie funkcje brakujecego /uszkodzonego zmyslu mцge bye rekompensowane przez inne zmysly. W przypadku osob niewidomych dotyczy to przede wszystkim sluchu і dotyku. Wzrasta tez znaczenie srodkфw technicznych. Powstalo і powstaje nadal wiele urzedzen, ktфre pomagaje osobom z uszkodzonym wzrokiem.

Najwazniejsze to “komputery mowiece”, czyli komputery wyposazone w syntezatory mowy і programy odczytujece informacje ekranowe, programy powiзkszajece znaki na ekranie lub powiзkszalniki elektroniczne ulatwiajece czytanie Podleczony do sieci mowiecy komputer znakomicie ulatwia niewidomym prowadzenie korespondencji, umozliwia realizacjз zakupфw і elektronicznych operacji bankowych, ulatwia nawiezywanie kontaktфw. Pozwala niewidomym na samodzielne czytanie ksiezek, podrзcznikфw і rфznego rodzaju materialфw drukowanych Tomczyszyn D, Aktywnosc zawodowa osфb z niepeinosprawnosciq, Biala Podlaska 2012, s. 114..

W przypadku osфb z n і epeln о sprawn о s ci 4 ruchow^ konieczne jest przystosowanie srodowiska zewnзtrznego do ich potrzeb і mozliwosci. Likwidacja barier to procиs kosztowny і dlugotrwaly Biez^cym rozwi^zaniem S4 osi^gniзcia technologii informacyjnych, takie jak komputery wyposazone w rфznorodny sprzзt towarzysz^cy oraz media telekomunikacyjne. Pozwalaj^ one osobom niepelnosprawnym omijac w pewnym sensie istniej^ce bariery architektoniczne і umozliwiaj^ dostзp do informacji. Dziзki temu niepelnosprawnym udaje siз zrealizowac to, со zamierzaj^ bez koniecznosci dotarcia do okreslonego miejsca.

Nowe technologie informacyjne maj^ dla niepelnosprawnych wieloaspektowe znaczenie rehabilitacyjne. Ulatwiaj^ rehabilitacjз psychiczn^, spoleczn^ і zawodowtp Elektronika і informatyka daj^ powszechn^ mozliwosc korzystania z wiedzy і doswiadczen ludzkiej populacji. Internet pozwala zwiedzac swiat, odwiedzac muzea, archiwa і biblioteki. Kazdy moze stac siз wspфltwфrc^ badan lub odkryc. Siec komunikacyjna umozliwia nam sprawne porozumiewanie. Porozumiewanie bez barier і ograniczen Rutkowska E, Aktywizacja osфb z niepelnosprawnosciq, Warszawa 2014, s. 211..

Niech mottem twфrcфw nowych technologii informacyjnych bзd^ slowa wyj^tkowego astrofizyka Stephena Howkinga wykorzystane w utworze Keep Talking zespolu Pink Floyd. Przez miliony lat cztowiek zyl jak zwierzз. Nagle stalo siз cos, со uwolnilo silз naszej wyobrazni.. Nauczylismy siз mфwic ... Stephen Hawking - utwor Keep Talking, Pink Floyd, The Divison Bell 1984 r.

References

1. Juncker J-C, Orзdzie о stanie UE, Strasburg 14 09 2016.

2. Kotewicz D, Bariery integracji spoiecznej osфb niepelnosprawnych. Pedagogika rewalidacyjno - terapeutyczna, Warszawa 2003/2004.

3. Sobol E, Slownika j jqzyka polskiego, Warszawa 1996.

4. Palak Z, Aktualne problemy edukacji і rehabilitacji osob niepelnosprawnych w biegu zycia, Lublin 2010.

5. Tomczyszyn D, Aktywnosc zawodowa osфb z nicpclnosprawnoscia. Biala Podlaska 2012.

6. Pascal B, Mysli, Warszawa 1989.

7. Rutkowska E, Aktywizacja osфb z niepelnosprawnosciq, Warszawa 2014.

8. http://www.niepelnosprawni.gov.p1/p,77,niepelnosprawnosc-w-liczbach.

9. http://www.pfron.org.pl/.

10. http ://www.pfon. org/component/tags/tag/bariery.

Размещено на Allbest.ru