Комплексная метадычная сістэма ўзбагачэння слоўнікавага запасу школьнікаў у працэсе навучання беларускай мове

47. Гамеза, Л. М. Да пытання фарміравання культуры маўлення школьнікаў на марфалагічным узроўні (пры вывучэнні катэгорыі роду і ліку назоўнікаў) / Л. М. Гамеза // Язык и социум : материалы междунар. науч. конф. (Минск, 4 - 5 дек.1998 г.). - Минск: БГУ, 2000. - С. 172 - 174.

48. Гамеза, Л. М. Аб некаторых асаблівасцях напісання дыпломных работ па методыцы выкладання школьнага курса беларускай мовы / Л. М. Гамеза // Педагогическое образование в классическом университете: проблемы и перспективы : материалы междунар. науч.-практ. конф. (Минск, 12 окт. 2000 г.). - Минск: БГУ, 2000. - С. 118 - 120.

49. Гамеза, Л. М. Задачы і змест педагагічнай практыкі студэнтаў-філолагаў ВНУ / Л. М. Гамеза // Практыка як састаўная частка прафесійнай падрыхтоўкі спецыялістаў : матэрыялы рэсп. міжвуз. навук.-метад. канф. ( Мінск, 1 - 2 лют. 2000 г.). - Мінск: Бел. ун-т культуры, 2000. - С. 29 - 32.

50. Гамеза, Л. М. Гуманітарызацыя адукацыі ў працэсе вывучэння лексікі ў ВНУ / Л. М. Гамеза // Сацыяльна-гуманітарныя навукі ў сістэме вышэйшай школы : матэрыялы навук.-метад. канф. (5 - 6 лют. 2002 г.) / рэдкал.: А. І. Смолік (адк. рэд.) [і інш.]. - Мінск: Бел. дзярж. ун-т культуры, 2003. - С. 46 - 50.

51. Гамеза, Л. М. Тэарэтыка-практычныя аспекты арганізацыі самастойнай работы студэнтаў-філолагаў пры выкладанні курса лінгвадыдактыкі / Л. М. Гамеза // Многоуровневая система подготовки филологов: организация содержания и новые технологии обучения : материалы междунар. конф. (Минск, 16 - 17 окт. 2003 г.). - Минск: БГУ, 2004. - С. 237 - 240

52. Гамеза, Л. М. Лексіка асобы як паказчык яе культуры / Л. М. Гамеза // Сацыяльна-культурная дзейнасць: метадалогія, змест, методыка : матэрыялы навук.-метад. канф. (Мінск, 5 - 6 лют. 2003). - Мінск: Бел. дзярж. ун-т культуры, 2004. - С. 41 - 48.

53. Гамеза, Л. М. Выяўленне свету асобы ў лексіцы / Л. М. Гамеза // IX Міжнародныя Кірыла-Мяфодзіеўскія чытанні, прысвечаныя Дням славянскага пісьменства і культуры : матэрыялы чытанняў (Мінск, 23 - 26 мая 2003 г.). - Мінск: Бел. дзярж. ун-т культуры, 2004. - С. 55 - 58.

54. Гамеза, Л. М. Комплексны семанімічны слоўнік беларускай мовы ў сістэме ўзбагачэння слоўнікавага запасу школьнікаў / Л. М. Гамеза // Язык и социум : материалы VI Междунар. конф.: в 2 ч. (Минск, 3 - 4 дек. 2004 г.). - Минск: РИВШ БГУ, 2004. - С. 97 - 101.

55. Гамеза, Л. М. Рэалізацыя камунікатыўна-дзейнаснага падыходу ў працэсе вывучэння беларускай мовы ў школе / Л. М. Гамеза // Текст в лингвистической теории и в методике преподавания филологических дисциплин : материалы III Междунар. науч. конф.: в 2 ч. (Мозырь, 13 _15 мая 2004 г.). - Мозырь: Мозыр. гос. пед. ун-т, 2005. - Ч. 2. - С. 98 - 100.

56. Гамеза, Л. М. Значэнне семанімічнага слоўніка ў выхаванні моўнай культуры навучэнцаў / Л. М. Гамеза // Х Міжнародныя Кірыла-Мяфодзіеўскія чытанні, прысвечаныя Дням славянскага пісьменства і культуры : матэрыялы чытанняў (Мінск, 24 - 26 мая 2004 г.). - Мінск: Бел. дзярж. ун-т культуры і мастацтваў, 2005. - С. 22 - 26.

57. Гамеза, Л. М. Псіхалагічныя асновы ўзбагачэння слоўнікавага запасу школьнікаў / Л. М. Гамеза // ХІ Міжнародныя Кірыла-Мяфодзіеўскія чытанні, прысвечаныя Дням славянскага пісьменства і культуры : матэрыялы чытанняў (24 - 26 мая 2005 г.). - Мінск: Бел. дзярж. ун-т культуры і мастацтваў, 2006. - С. 39 - 43.

58. Гамеза, Л. М. Змест школьнага курса беларускай мовы (5 _ 8 класы) у аспекце ўзбагачэння слоўнікавага запасу вучняў / Л. М. Гамеза // Сучасныя падыходы да варыятыўнай моўнай і літаратурнай адукацыі : матэрыялы рэсп. навук.-практ. канф. (Мінск, 24 лістап. 2006 г.) / пад рэд. Л. А. Мурынай. _ Мінск: РІВШ, 2007. _ С. 14 _ 18.

59. Гамеза, Л. М. Роля арфаэпічных нормаў у культуры маўлення / Л. М. Гамеза // ХІІ Міжнародныя Кірыла-Мяфодзіеўскія чытанні, прысвечаныя Дням славянскага пісьменства і культуры : матэрыялы чытанняў (24 - 26 мая 2006 г.). - Мінск: Бел. дзярж. ун-т культуры і мастацтваў, 2007. - С. 31 - 36.

60. Гамеза, Л. М. Працэс узбагачэння слоўнікавага запасу школьнікаў у аспекце асобасна арыентаванага навучання беларускай мове / Л. М. Гамеза // “Мова _ Літаратура - Культура” : матэрыялы V Міжнар. навук. канф. (Мінск, 16 - 17 лістап. 2006 г.). - Мінск: Права і эканоміка, 2007. - С. 586 - 589.

Тэзісы дакладаў

61. Гамеза, Л. М. Пытанне ўзбагачэння слоўнікавага запасу школьнікаў у “Методыцы роднай мовы” Якуба Коласа / Л. М. Гамеза // Творчая і метадычная спадчына Якуба Коласа : тэзісы дакладаў і паведамленняў рэсп. навук.-метад. канф., прысвеч. 110-й гадавіне з дня нараджэння Якуба Коласа (Мінск, 3 - 5 лістапада, 1991 г.). - Мінск: БДУ, 1992. - С. 59 - 60.

Слоўнік

62. Гамеза, Л. М. Комплексны лексічны слоўнік беларускай мовы (сінонімы, антонімы, амонімы, паронімы) / Л. М. Гамеза. - Мінск: Тетра- Системс, 2008. - 304 с.

Вучэбныя праграмы

63. Гамеза, Л. М. Праграма спецыяльных курсаў / Л. М. Гамеза, З. Б. Варановіч, В. А. Лашкевіч і інш. - Мінск: БДУ,1992. - С. 5 - 7.

64. Гамеза, Л. М. Узбагачэнне слоўнікавага запасу школьнікаў пры вывучэнні беларускай мовы / Л.М. Гамеза // Рыторыка і методыка выкладання мовы і літаратуры: вучэб. праграмы спецсемінараў для вышэйш. навуч. устаноў па спецыяльнасцях: 1-21 05 01 Беларуская філалогія, 1-21 05 02 Руская філалогія, 1-21 05 04 Славянская філалогія / аўт.-склад. Ф. М. Літвінка, Л. М. Гамеза, В. Ю. Дылеўская [і інш.].- Мн.: БДУ, 2006. - С. 25 - 36.

65. Гамеза, Л. М. Новыя тэхналогіі вывучэння лексікі ў сярэдняй школе / Л.М. Гамеза // Рыторыка і методыка выкладання мовы і літаратуры: вучэб. праграмы спецкурсаў для вышэйш. навуч. устаноў па спецыяльнасцях: 1-21 05 01 Беларуская філалогія, 1-21 05 02 Руская філалогія / аўт.-склад. Ф. М. Літвінка, Л. М. Гамеза, В. Ю. Дылеўская [і інш.].- Мн.: БДУ, 2006. - С.8 - 16.

66. Гамезо, Л. Н. Программа педагогической практики студентов магистратуры филологического факультета / авт.-сост.: Ф. М. Литвинко, Л. Н. Гамезо, И. Э. Савко, И. В. Таяновская, О. И. Царева. - Минск: БГУ, 2009. - 29 с.

Вучэбна-метадычныя дапаможнікі

67. Гамеза, Л. М. Метадычныя рэкамендацыі для правядзення лабараторных заняткаў па методыцы беларускай мовы / Л. М. Гамеза, З. Б. Варановіч. - Мінск: БДУ, 1992. - 13 с.

68. Гамеза, Л. М. Спадзяванні на родную мову: функцыянальна-камунікатыўны аспект урокаў па лексіцы ў 5 - 6 класах / Л. М. Гамеза. - Мінск: Універсітэцкае, 1993. - 80 с.

69. Гамеза, Л. М. Практыкум па методыцы выкладання беларускай мовы / Л. М. Гамеза, З. Б. Варановіч, І. М. Саматыя. - Мінск: БДУ, 1998. -30 с.

70. Гамеза, Л. М. Асаблівасці вывучэння гукавога ладу беларускай мовы ў школе / Л. М. Гамеза // Лекции по актуальным вопросам методики преподавания русского и белорусского языка : пособие для студентов филол. фак-тов вузов. - Минск: БГУ, 2003. - С. 70 - 77.

71. Гамеза, Л. М. Методыка выкладання арфаграфіі ў школьным курсе беларускай мовы / Л. М. Гамеза // Лекции по актуальным вопросам методики преподавания русского и белорусского языка : пособие для студентов филол. фак-тов вузов. - Минск: БГУ, 2003. - С. 77 - 85.

72. Гамеза, Л. М. Гісторыя станаўлення і развіцця метадычнай думкі на Беларусі / Л. М. Гамеза // Материалы для самостоятельной работы по методике преподавания белорусского языка : пособие для студентов филол. фак-тов вузов. Серия “КСР”. - Минск: БГУ, 2003. - С. 3 - 10.

73. Гамеза, Л. М. Тэставыя заданні па тэме “Гісторыя станаўлення і развіцця метадычнай думкі на Беларусі“ / Л. М. Гамеза // Материалы для самостоятельной работы по методике преподавания белорусского языка : пособие для студентов филол. фак-тов вузов. Серия “КСР”. - Минск: БГУ, 2003. - С. 10 - 12.

РЭЗЮМЭ

Гамеза Ларыса Мікалаеўна

Комплексная метадычная сістэма ўзбагачэння слоўнікавага запасу школьнікаў

у працэсе навучання беларускай мове

Ключавыя словы: комплексная метадычная сістэма, узбагачэнне слоўніка, унутрыпрадметныя сувязі паміж моўнымі ўзроўнямі, слоўнікавы запас, прынцып семантызацыі і граматычнай аформленасці, прынцып асэнсавання моўных сістемных сувязей і спалучальнасці слоў, сістэма практыкаванняў, вербальна-семантычны, тэзаўрусны, прагматычны ўзроўні ўзбагачэння слоўніка.

Мэтай даследавання з'яўляецца тэарэтычнае абгрунтаванне і распрацоўка комплекснай метадычнай сістэмы ўзбагачэння слоўнікавага запасу школьнікаў V - VIII класаў у працэсе навучання беларускай мове з улікам унутрыпрадметных сувязей паміж моўнымі ўзроўнямі; практычная рэалізацыя прапанаванай комплекснай метадычнай сістэмы ў агульнаадукацыйных установах Рэспублікі Беларусь.

Метады даследавання: тэарэтычны аналіз, педагагічны эксперымент, статыстычны аналіз, вывучэнне прадукту дзейнасці вучняў (творчых работ), перадавога педагагічнага вопыту і інш.

Распрацавана комплексная метадычная сістэма ўзбагачэння слоўнікавага запасу школьнікаў V - VIII класаў у працэсе навучання школьнага курса беларускай мовы з улікам унутрыпрадметных сувязей паміж моўнымі ўзроўнямі; сфармуляваны ў адпаведнасці з сістэмна-функцыянальным, камунікатыўна-дзейнасным падыходамі да навучання новыя прынцыпы ўзбагачэння слоўнікавага запасу школьнікаў.

Вылучаны змест узбагачэння слоўнікавага запасу школьнікаў ( моўныя, маўленча-камунікатыўныя паняцці, вобразна-выяўленчыя моўныя сродкі) дае магчымасць праводзіць тэарэтычную падрыхтоўку да слоўнікавай работы на ўсіх моўных узроўнях; распрацаваная тыпалогія вербальна-семантычных, тэзаўрусных і прагматычных практыкаванняў спрыяе рэалізацыі новага зместу.

Падрыхтавана навукова-метадычнае забеспячэнне працэсу ўзбагачэння слоўнікавага запасу школьнікаў: слоўнікі моўных, маўленча-камунікатыўных тэрмінаў; комплексны лексічны слоўнік беларускай мовы (сінонімаў, антонімаў, амонімаў, паронімаў).

Вывады і вынікі працы выкарыстаны ў вучэбна-метадычных дапаможніках па методыцы выкладання беларускай мовы для настаўнікаў беларускай мовы і літаратуры і студэнтаў філалагічных факультэтаў; на лекцыях, семінарскіх і практычных занятках; рэалізуюцца ў працэсе педагагічнай практыкі студэнтаў.

Галіна прымянення - адукацыя і выхаванне

РЕЗЮМЕ

Гамезо Лариса Николаевна

Комплексная методическая система обогащения словарного запаса школьников

в процессе изучения белорусского языка

Ключевые слова: комплексная методическая система, обогащение словаря, внутрипредметные связи между языковыми уровнями, словарный запас, принцип семантизации и грамматической оформленности, принцип осмысления языковых системных связей и сочетаемости слов, система упражнений, вербально-семантический, тэзаурусный, прагматический уровни обогащения словаря.

Целью исследования является теоретическое обоснование и разработка комплексной методической системы обогащения словарного запаса школьников V - VIII классов в процэссе обучения белорусскому языку с учетом внутрипредметных связей между языковыми уровнями; практическая реализация предложенной комплексной методической системы в общеобразовательных учреждениях Республики Беларусь.

Методы исследования: теоретический анализ, педагогический эксперимент, статистический анализ, изучение продукта деятельности учащихся (творческих работ), передового педагогического опыта и др.

Разработана комплексная методическая система обогащения словарного запаса школьников V - VIII классов в процессе обучения школьному курсу белорусского языка с учетом внутрипредметных связей между языковыми уровнями; сформулированы в соответствии с системно-функциональным, коммуникативно-деятельностным подходами к обучению новые принципы обогащения словарного запаса школьников.

Новое содержание обогащения словарного запаса школьников (языковые, коммуникативно-речевые понятия, выразительные языковые средства) даёт возможность проводить теоретическую подготовку к словарной работе на всех языковых уровнях; разработанная типология вербально-семантических, тезаурусных и прагматических упражнений содействует реализации нового содержания.

Подготовлено научно-методическое обеспечение працесса обогащения словарного запаса школьников: словари языковых, коммуникативно-речевых терминов; комплексный лексический словарь белорусского языка (синонимов, антонимов, омонимов, паронимов).

Результаты работы использованы в учебно-методических пособиях по методике преподавания белорусского языка для учителей, студентов филологических факультетов; на лекциях, семинарских и практических занятиях; в процессе педагогической практики студентов.

Область применения - образование и воспитание

RESUME

Gamezo Larisa Nikolaevna

Complex technique of vocabulary enrichment of V - VIII form students

on the basis of realization of intra-subject relations during

Byelorussian language study

Keywords: a complex technique, vocabulary enrichment, intra-subject relations, vocabulary, principle of semantization and compatibility, principle of functioning of word in speech, system of exercises, verbal-semantic, thesaurus, pragmatical levels of vocabulary enrichment.

The purpose of research is theoretical substantiation and development of a complex technique of vocabulary enrichment of V - VIII form students on the basis of realization of intra-subject relations during Byelorussian language study, experimental check of its efficiency.

Methods of research are theoretical analysis, pedagogical experiment, statistical analysis, study of student activity product (creative works), advanced pedagogical experience etc.

The scientific novelty of the obtained results consists in theoretical substantiation and development of a complex technique of vocabulary enrichment of V - VIII form students on the basis of realization of intra-subject relations during study of all sections of a school course of Byelorussian language. The new linguistic contents in each section of a school course of Byelorussian language for vocabulary enrichment of V - VIII form students has been determined. Speech mistakes of V - VIII form students that occurred during fulfillment of exercises concerned to infringement of lexical norm, at all language levels, in creative works, have been revealed and analyzed. The new methodical principles have been formulated in addition to existing ones which define work on vocabulary enrichment of the students: 1) vocabulary enrichments of the students on the basis of comprehension of semantics and compatibility of words; 2) vocabulary enrichments of the students on the basis of functioning of a word in speech (texts of the certain types, styles). Author's complex technique of vocabulary enrichment of V - VIII form students on the basis of realization of intra-subject relations during Byelorussian language study has been developed and experimentally checked up. A new “Complex lexical dictionary of Byelorussian language (synonyms, antonyms and other)” for vocabulary enrichment of V - VIII form students has been composed.

The conclusions and results of the research have been used in author's methodical school-books on a technique of teaching of Byelorussian language for philologist teachers and students of philological faculties.

The application is education and behave.

Размещено на Allbest.ru