Государственная агропродовольственная политика

Изучение методов становления методологии программно-целевого планирования развития агропромышленного комплекса. Разработка положений и подходов к обоснованию приоритетов и формированию рациональных пропорций в его развитии в Республике Казахстан.

Рубрика Экономика и экономическая теория
Вид дипломная работа
Язык русский
Дата добавления 11.05.2015
Размер файла 1,1 M

Отправить свою хорошую работу в базу знаний просто. Используйте форму, расположенную ниже

Студенты, аспиранты, молодые ученые, использующие базу знаний в своей учебе и работе, будут вам очень благодарны.

Этап управления - целеполагание - является исходным в любом процессе управления. При этом качественную характеристику цели определяет целевая установка - вытекающей из объективных законов качественно выраженный ориентир общественного развития.

Количественная определенность цели обеспечивается разработкой целевых показателей количественных характеристик объекта целеполагания на определенный момент времени и целевых нормативов - значений целевых показателей, соответствующих требуемому научно обоснованному уровню конечного (желаемого) состояния объекта.

Цели объективно отражают потребности и интересы людей, в соответствии с которыми они организуют свои ресурсы. В нашей стране накоплен определенный опыт целевого управления.

В последующие годы число публикаций по программно-целевому методу в управлении значительно возросло.

В те же годы было разработано множество отдельных целевых программ как на аграрном, так и на региональных уровнях. Однако и они не привели к созданию нового механизма и технологии составления планов. Поэтому в период «программного бума» на первый план выдвинулась престижность разработки целевых программ, которые в ходе реализации зачастую превращались лишь в декларацию о намерениях. Однако, по мнению авторов, это связано не с недостатками собственно программно-целевого метода, а с половинчатостью, логической незавершенностью, несовершенством системы управления.

Программно-целевое планирование - это один из видов управления, в основе которого лежит ориентация деятельности на достижение поставленных целей. Программно-целевое планирование строится на логической схеме: «Цели - пути -способы - средства».

1.3 Ба?дарлама жоспарлауды? ??рамдас б?лігі ретінде

Ба?дарлама белгілікті м?селені шешуге ба?ыттал?ан ж?не ресурстар, орындаушылар мен ж?зеге асыру мерзімдері бойынша ?штастырыл?ан ?леуметтік-экономикалы? шаралар кешенінен т?ратын ??жатты білдіреді.

?азіргі кезде ма?сатты? кешенді ба?дарламаларды ?зірлеу ?леуметтік-экономикалы? дамуды жоспарлау ??ралы ?ана емес, сонымен ?атар мемлекеттік саясатты іске асыру ??ралы да болып табылады. Республикалы? (мемлекетаралы?), айма?ты? ж?не жергілікті ма?сатты? ба?дарламалар ?зірленеді. Мемлекеттік ба?дарламалар т?тастай ел бойынша не ?ызметті? ?айсыбір ?рісіндегі саясатты мемлекетті? іске асыруына ба?ыттал?ан экономикалы?, ?йымды?, ???ы?ты? ж?не ?зге шаралардан т?рады.

Ба?дарламалы? ?зірленуі тиіс басым м?селелерді? тізбесі орнатылады. О?ан кіретіндер:

экологиялы? ?ауіпсіздікті арттыруды ?оса, ?леуметтік даму

тиімді ?ндірістерді ?олдау ж?не келешегі жо? ж?не ескірген

?ндірістерді ?ыс?арту

??рылымды? т?рлендіру ?шін ?ажетинфра??рылымды дамыту

ресурстарды тиімді пайдалану ж?не ??нды ?ылыми-техникалы?

потенциалды са?тау

?ндіріс пен т?лем ?абілеті бар с?ранысты? те?герімділігі

экспортты? потенциалды ?ртараптандыру

?сіресе ма?ызды жалпы мемлекеттік міндеттерді шешу ма?сатында

республикалы? ма?сатты? ба?дарламалар?а ?кіметтік ба?дарламалар м?ртебесі берілуі м?мкін, оларды? бастамашысы ?аза?стан Республикасыны? Президенті болып табылады. Олар ?леуметтік-саяси ма?ыздылы?ымен, даму ба?ыттарыны? басымдылы?ымен, іске асыруды? жо?ары даярлы?ымен ерекшеленеді.

Ма?сатты? ба?дарламаларды? тізбесі басымды?тармен аны?талатын елді? ?леуметтік-экономикалы? даму болжамына с?йкес ж?не кезекті жыл?а бюджетті ?зірлеумен тікелей байланыста ??рылады.

Республикалы? ба?дарламалар ??рамында алды??ы орынды ма?сатты? ба?дарлар мен мемлекет жоспарлайтын олар?а жетуді? тиімді жолдары мен ??ралдарыны? кешенді ж?йесі ретіндегі ?аза?станны? ?леуметтік-экономикалы? даму ба?дарламасы алады. Ба?дарламада ?ткен кезе?дегі ?аза?стан Республикасыны? даму ?ортындылары мен экономиканы? к?йі ба?аланады, сондай-а? негізгі ба?ыттар бойынша - макроэкономикалы?, инвестициялы?, ??рылымды?, аграрлы?, экологиялы?, ?леуметтік, айма?ты? ж?не сырт?ы экономикалы? - ?аза?стан Республикасыны? ?кіметіні? саясаты к?рсетіледі.

Елді? ?леуметтік-экономикалы? даму ба?дарламасы ?аза?стан Республикасыны? Президентіні? ?аза?стан хал?ына жолдауында бар еределерге негізделе отырып, ?ыс?а мерзімді ж?не орта мерзімді келешекке ?зірленеді. Ол ?аза?стан Республикасыны? Парламенті ?арауы ?шін ?аза?стан Республикасыны? ?кіметімен ?сынылады.

?ндірістік-экономикалы?, ?ылыми-техникалы?, инновациялы?, ?леуметтік, экологиялы?, сырт?ы экономикалы? ж?не бас?а ба?дарламалар ?зірленеді. ?рбір ба?дарламада белгілікті а?парат болады:

Атауы, іске асыру кезе?і. Ба?дарламаны бекіткен (ма??лда?ан)

бас?ару органдары, бекіту к?ні. Негізгі ма?саттар, міндеттер ж?не м?селені толы? не ішінара шешуге ба?ыттал?ан шаралар. Іске асыру кезе?дері мен механизмі.

Ж?ргізілетін ?ылыми-зерттеу, жобалау-конструкторлы? ж?не

технологиялы? ?зірліктерді? тізбесі мен ??ны. К?рделі ?аржы ж?мсалымы ж?не оларды ?аржыландыру к?здері.

Ба?дарламалы? ?німді шы?ару ж?ніндегі ?ндірісті дамыту.

?ндірісті? жалпы к?леміндегі импортты алмастырушы ?німні? ?лесі.

Ба?дарламаны іске асыруды? тиімділігін, сондай-а? ?леуметтік

экономикалы? ж?не экологиялы? салдарын ба?алау.

Ба?дарламаны бас?аруды ж?не оны? орындалу барысын ба?ылауды

?йымдастыру.

Ба?дарламада сондай-а? паспорт, техника-экономикалы? негіздеме (бизнес-жоспар), ба?дарламаны ?аржыландыру ?шін республикалы? бюджеттен ассигнования?а алдын ала бюджеттік тапсырыс, м?дделі министрліктермен ж?не ведомстволармен келісу пара?ы болады.

?аза?стан Республикасы ?атысатын мемлекетаралы? ма?сатты? ба?дарлама техника-экономикалы? негіздемесі (бизнес-жоспары) бар шаралар ж?йесінен ж?не ?аза?станны? міндеттемесі б?лігінде алдын ала бюджеттік тапсырыстан т?рады.

Республикалы? ж?не мемлекетаралы? ба?дарламалар республикалы? бас?ару органдарымен, ал айма?ты? - жергілікті мемлекеттік билік органдарымен ?зірленеді. Республикалы? бюджет туралы за?мен жыл сайын ?аза?стан Республикасыны? бюджетінен ?аржыландыру к?зделген ма?сатты? ба?дарламаларды? тізбесі орнатылады.

Республикалы? ма?сатты? ба?дарламаларды ?зірлеуді? негізгі ?а?идаларына жатады:

орны?ты даму, экономикалы?, ?ор?аныс, ?ылыми, ?леуметтік ж?не

?зге ма?ызды міндеттерді басым шешуді? мемлекеттік стратегия ережелерін іске асыру

ірі к?лемді республикалы?, айма?ты?, салалы? м?селелерді шешуге

?атысушыларды? ?йлесімді ж?не келісілген ?рекет етуін ?амтамасыз ету

ба?дарлама?а тек мемлекеттік билік органдары мен жергілікті

ат?арушы органдарды? ?ана емес, сонымен бірге экономика субъектілерді?, ?ылыми ж?не ?о?амды? ?йымдарды? да ?атысуы

бір жылдан ?ш жыл?а дейінгі кезе?де на?ты т?пкі н?тижеге жету

ж?не ?ажетті ?леуметтік-экономикалы? ?сер алу

ба?дарлама тапсырысшылары мен орындаушыларыны? ?зара

жауапкершілігі

Ба?дарламаларды? жобалары с?йкес министрліктер мен айма?тарда ?зірленеді ж?не ?аза?стан Республикасыны? ?кіметіні? ?арауына енгізіліеді. Ол жобаны ?аза?стан Республикасыны? ?кіметіні? жанында?ы сарапшылы? ке?еске жіберуі не ?айтарып жіберуі м?мкін. Ба?дарламалар оларды? ма?ыздылы?ына байланысты за? шы?арушы билікті? де, ат?арушы билікті? де органдарымен бекітіледі.

Ба?дарламаны ?зірлеу келесі сатылардан т?рады: м?селені іріктеу; ?зірлеу туралы шешім ?абылдау; к?зделген шараларды негіздеу; тиімділікті сараптау ж?не ба?алау; бекіту (ма??лдау); орындалу барысын ба?ылау.

М?селені ?ою ж?не оларды ба?дарламалы? ?дістермен шешу ?ажеттігін шешуді негіздеу бастамашысы ?аза?стан Республикасыны? за? шы?арушы ж?не ат?арушы билік органдары, за?ды ж?не жеке т?л?алар болуы м?мкін. М?селені республикалы? де?гейде шешуді іріктеу келесі негізгі критерийлер бойынша ж?зеге асырылады:

ірі ??рылымды? ?згерістер ?шін ма?ыздылы?

экономиканы?, оны? жекелеген салалары мен айма?тарыны?,

?леуметтік ?рістін тиімділігін арттыру

экологиялы? ?ауіпсіздікті ?амтамасыз ету

нары?ты? механизмді пайдалана отырып, ?олайлы мерзімдерде

кешенді шешуді? м?мкін еместігі ж?не мемлекеттік ?олдауды? ?ажеттілігі

прогрессивті ?ылыми-техникалы? жетістіктерді ке? к?лемді тарату

?шін ?ажетті техникалы?, ?йымды? ж?не ?зге шараларды? жа?ашылды?ы ж?не жо?ары тиімділігі

ба?дарламалы? шараларды? ?зара байланыстылы?ы

Оларды шешу ?шін м?селелерді негізделген кезде сондай-а?

?леуметтік-экономикалы? даму басымды?тары мен ма?саттарын, жалпы мемлекеттік ?ажеттіліктер мен ?аржы ресурстарыны? болжамдарын, елді? экономикалы?, ?леуметтік ж?не экологиялы? к?йін талдау н?тижелерін, сырт?ы саяси жа?дайларды басшылы??а алады.

М?селені ?ою бастамашыларыба?дарламаларды ?зірлеу ж?не іске асыру ж?ніндегі ?йлестіру ж?не ?дістемелік басшылы? ж?ктелген ?аза?стан Республикасыны? Экономика ж?не бюджеттік жоспарлау министрлігіне мыналардан т?ратын ?сынысты ба?ыттайды:

м?селені негіздеу ж?не оны? пайда болу себептерін талдау, шешуді?

м?мкін болатын т?сілдері ж?не м?селені шешуге арнал?ан ?ылым, техника, ?німді (ж?мысты, ?ызметті) ?ндіру мен ?ткізу, ?йымды?, е?бек, шаруашылы? ж?не ???ы?ты? ?атынастар ?рісінде ж?зеге асыру ?ажет шараларды? ?сынылатын тізбесі ж?не оларды іске асыруды? м?мкін мерзімдері

?аржы ресурстарына ?ажеттілікті ба?алау ж?не оларды ?амтамасыз

етуді? ?й?арылатын к?здері

к?тілетін ?леуметтік-экономикалы? тиімділікті, экологиялы?

талаптар?а ба?дарламалы? шараларды? с?йкестігін ж?не ба?дарламаларды іске асыру салдарын алдын ала ба?алау

м?мкін болатын мемлекеттік тапсырысшыларды? ж?не негізгі

орындаушыларды? тізбесі, ба?дарламаларды дайындау мерзімдері мен ??ны

?аза?стан Республикасыны? Экономика ж?не бюджеттік жоспарлау министрлігі ?аза?стан Республикасыны? ?аржы министрлігімен ж?не ?зге м?дделі министрліктермен ж?не ведомстволармен бірге елді? ?леуметтік-экономикалы? даму болжамдары, ??рылымды? саясат басымды?тары ж?не ?сыныл?ан материалдарды талдау негізінде республикалы? де?гейде ба?дарламалы? ?дістермен аталмыш м?селені шешу ж?ніндегі ?сыныстарды ?зірлейді ж?не оларды ?аза?стан Республиканы? ?кіметіне жібереді. ?аза?стан Республиканы? ?кіметі ?аза?стан Республикасыны? Экономика ж?не бюджеттік жоспарлау минисрлігіні? ?сыныстары негізінде с?йкес республикалы? ма?сатты? ба?дарламаны дайындау, оны ?зірлеу мерзімдері ж?не ??ны туралы шешім ?абылдайды ж?не ма?сатты? ба?дарламаны? мемлекеттік тапсырысшысын аны?тайды. Мемлекетаралы? ба?дарламаны ?зірлеу туралы шешім с?йкес мемлекетаралы? келісімді жасас?ан со? ?кіметпен ?абылданады.

Ба?дарламаны ?зірлеу ж?не іске асыру ?шін мемлекеттік тапсырысшы жауапты болып табылады. Мемлекеттік тапсырысшыларды - республикалы? ма?сатты? ба?дарламаларды ?йлестірушілерді ?аза?стан Республиканы? ?кіметі та?айындайды. Олар с?йкес республикалы? министрліктер мен ведомстволар болады. Республикалы? министрліктер мен ведомстволар ж?мыстарды? жекелеген ба?ыттары ж?не республикалы? ма?ызы бар объектілер бойынша мемлекеттік тапсырысшылар болуы м?мкін. Аума?ты? ша?ын ба?дарламалар бойынша мемлекеттік тапсырысшылар с?йкес облыстарды? ат?арушы билік органдары болады.

Планирование -- это процесс подготовки управленческого решения, основанный на обработке исходной информации и включающий в себя выбор и научную подготовку, целей, определение средств и путей их достижения посредством сравнительной оценки альтернативных вариантов и принятия наиболее приемлемого из них в ожидаемых условиях развития. Сущность планирования заключается в том, чтобы на основе сознательного использования системы объективных экономических законов, основных положений и выводов экономической теории, накопленного опыта и хозяйственной практики обеспечить научно обоснованное руководство развитием экономики посредством использования системы плановых документов.

Планирование осуществляется на различных уровнях, иерархиях управления.

В планировании можно выделить три стороны: социально-экономическую, методологическую и организационную.

Социально-экономическая сторона планирования основана на познании экономических законов, на отражении экономической политики государства и выражает экономические и социальные процессы расширенного воспроизводства, т.е. объект планирования.

Методологическая сторона планирования отражает совокупность принципов и методов планирования, т.е. инструментарий познания и активного воздействия на социально-экономические процессы.

Организационная сторона планирования отражает структуру плановых органов и технологию разработки планов, т.е. субъект планирования.

Принципы планирования -- основные исходные положения, правила формирования, обоснования и организации разработки плановых документов. Это не застывшие образования. Они совершенствуются, изменяются, наполняются новым содержанием по мере развития экономики.

В рыночной экономике будут действовать четыре новых принципа планирования: оптимальность, гибкость корректировка в процессе осуществления планов, надежность.

Методы планирования как составная часть методологии планирования представляют собой совокупность способов и приемов, с помощью которых обеспечиваются разработка и обоснование плановых документов. К основным методам планирования относятся: балансовый, нормативный, программно-целевой. В процессе обоснования, разработки и контроля за ходом реализации плановых документов широко используются математические методы.

Балансовый метод предназначен для увязки общественных потребностей и ресурсов обеспечения необходимой пропорциональности и координации в развитии различных продуктов, производств, отраслей, территорий в целом.

Нормативный метод основан на определении и использовании прогрессивной системы норм и нормативов, отражающей достижения и важнейшие цели развития экономики.

Программно-целевой метод предполагает разработку целевых комплексных программ и предназначен для обоснования плановых решений макроэкономических проблем, важнейших задач.

Математические методы дают возможность использовать в планировании экономико-математические модели и вычислительную технику с целью повышения научной обоснованности и оптимизации планов.

1.4 Программно-целевое планирование как источник повышения эффективности производства

Широкое использование программно-целевых методов в планировании и управлении всеми звеньями социально-экономической системы дает возможность существенно повысить эффективность общественного производства. Наиболее значительные результаты достигаются вследствие широкого применения, развития и совершенствования программных методов планирования на социально-экономическом уровне. В то же время потенциальные возможности получения эффекта от программно-целевого планирования на более низких уровнях хозяйственной системы также достаточно велики.

Перечислим источники повышения эффективности общественного производства за счет осуществления программно-целевого планирования на различных уровнях руководства.

Социально-экономический эффект программного планирования образуется по следующим основным каналам:

повышение степени обоснования целевых задач, этапности их решения, сроков достижения целей путем сопоставления затрат с имеющимися и предвидимыми ресурсами и, как следствие, -- увеличение надежности планов и уменьшение потерь, связанных с рассогласованиями и недостаточным учетом отдельных важных факторов;

концентрация ресурсов на выполнении первоочередных социально-экономических задач, позволяющая предотвратить распыление ресурсов и повысить эффективность их использования;

повышение степени взаимной увязки и сбалансированности планов и вытекающее отсюда экономное расходование ресурсов;

четкая координация сроков и этапов всего цикла работ, необходимых для производства, распределения и потребления программной продукции, сокращающая время достижения конечных целей плана;

полное определение эффекта и затрат, связанных с решением социально-экономических проблем на основе учета всего круга сопряжений;

определение эффективных путей решения важнейших экономических проблем на базе вариантного анализа структуры программы и способов ее осуществления, непосредственно направленное на повышение эффективности принимаемых плановых решений.

На уровне отрасли эффект от программно-целевого планирования и управления обусловлен тем, что:

возрастает степень конкретности в развитии отдельных технических направлений отрасли (определяются сроки, номенклатура и количество выпускаемой продукции на 10 и более лет), в результате чего политика капиталовложений приобретает большую обоснованность и целенаправленность;

усиливается взаимосвязь между опытно-конструкторскими работами и производством;

долговременный характер программ создает основу для длительных договорных связей по материально-техническому снабжению;

устойчивая долговременная программа производства конкретных видов продукции в сочетании с совершенствованием системы ценообразования создает возможность более точного определения рентабельности, прибыли, нормативов образования фондов экономического стимулирования;

оптимизация распределения ресурсов между программами, в реализации которых принимает участие отрасль, обусловливает более экономное и целесообразное их расходование;

повышаются требования к соблюдению плановых сроков вследствие взаимообусловленной и согласованной деятельности по программам предприятий-соисполнителей.

На уровне объединений и предприятий эффект от программно-целевого планирования обусловлен:

большей надежностью планов, особенно пятилетних, так как они будут составляться на основе программ, разрабатываемых в составе долгосрочного плана;

более четкой перспективой развития производств, особенно в том случае, когда на основе социально-экономических планов составляются «внутренние» программ мы развития предприятия;

возможностью своевременной подготовки производства новых видов продукции, так как программы предусматривают сроки начала серийного выпуска и количество выпускаемой продукции по годам.

На уровне научно-исследовательского института эффект от программно-целевого планирования и управления обусловлен:

обоснованным отбором тематики в соответствии с задачами перспективного развития технических направлений;

сокращением количества неактуальных, дублирующих тем вследствие целенаправленного их отбора;

более тесной связью научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ с производством вследствие сквозного характера планирования;

расширением сферы договорного и нормативно-обусловленного финансирования научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ, что содействует применению системы экономического стимулирования на основе фактической народнохозяйственной эффективности разработок;

более обоснованным (в результате эксплуатационно-технического и технико-экономического анализа) выбором варианта решения конкретных технических задач для разработки и внедрения в серийное производство.

Отмеченные выше качества дают основание считать программно-целевое планирование важным фактором повышения эффективности экономики, его отдельных отраслей и предприятий.

2. Анализ программно-целевого обеспечения развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан в современных условиях

2.1 Государственная агропродовольственная программа Республики Казахстан 2003-2005 годы

Б?рын?ы ?ндірістік ?атынастар к?йреуіні? ж?не жа?асы ?алыптасуыны? ?серінен ?атты да?дарыс кезе?ін бастан кешірген аграрлы? азы?-т?лік секторы со??ы жылдарда т?ра?танды.

?азір ашы? экономика мен ауыл шаруашылы?ы ?німі саудасыны? ?лемдік ж?йесі жа?дайында оны тиімді дамытуды ?амтамасыз етуді? жа?а кезе?і алдында т?р.

Б?дан кейінгі экономикалы? ?айта ??рулар ?исыны аграрлы? бизнесті? ?тымды ??рлымын ?алыптастырумен, агротехнологияларды? де?гейін к?терумен, ауыл шаруашылы?ы ?ндірісіні? маркетингтік стратегиясына, ішкі нары?та?ы импорт алмасу?а, жа?ын ж?не алыс шетелдерге экспортты жандандыру?а к?шумен байланысты аграрлы? салада?ы ?суді? жа?а сапасына ?туді талап етеді.

?аза?станны? д?ниеж?зілік сауда ?йымына ?осылуымен байланысты арты?шылы?тар мен шы?ындарды? жалпы те?герімін ба?алау ?лкен м?селе болып отыр. Басты міндет - халы?аралы? саудада ???ы?тарды шектеуді болдырмау ж?не б?л ретте азы?-т?ліктік ?ауіпсіздік пен елді? аграрлы? секторын тиімді дамыту м?мкіндігін са?тай отырып, тауарлар мен ?ызметтер к?рсетуді? ?лемдік нары??а ?ол жетімділігін на?ты жа?сартуды ?амтамасыз ету.

Агро?нерк?сіптік кешенді дамыту нары??а ба?дарлан?ан экономиканы? за?дылы?тарына с?йкес ж?ргізілетін болады, сонды?тан ?ндіріс тиімділігіні?, отанды? тама? ?німдеріні? б?секеге ?абілеттілігіні?, оларды? сапасыны? халы?аралы? талаптар?а с?йкестігіні? к?рсеткіштері басым болуы тиіс.

Агро?нерк?сіптік кешенні? ж?мыс істеу ерекшелігі, азы?-т?ліктік ?ауіпсіздікті ?амтамасыз ету экономиканы? бас?а салаларына ?ара?анда, мемлекеттік реттеу ж?не мемлекеттік ?олдау ?лкен р?л ат?аруы тиіс осындай аграрлы? азы?-т?лік саясатын ж?ргізуді талап етеді.

2005 жылды? со?ына ?арай елді? аграрлы? азы?-т?лік кешенінде б?секеге ?абілетті ?нім ?ндіруді? негізі ?аланатын, азы?-т?ліктік ?ауіпсіздік ж?йесіні? т?ра?тылы? тетіктері ?зірленетін, ?ндіру мен сатуды? те?дестірілген нары?тары ?алыптастын, экспорт м?мкіндіктері ке?ейтілетін болады.

2003-2005 жылдар?а арнал?ан мемлекеттік аграрлы? азы?-т?лік ба?дарламасыны? негізгі ма?саты агро?нерк?сіптік кешеніні? тиімді ж?йесін ?алыптастыру ж?не б?секеге ?абілетті ?нім ?ндіру негізінде ?аза?станны? азы?-т?ліктік ?ауіпсіздігін ?амтамасыз ету болып табылады.

Ба?дарламаны? ма?сатына жету ?шін мынадай міндеттерді шешу к?зделеді:

елді? азы?-т?ліктік ?ауіпсіздігін ?амтамасыз ету;

аграрлы? бизнесті? тиімді ж?йесін ?алыптастыру;

ауыл шаруашылы?ы ?німін ж?не оны ?айта ?ндеу ?німдерін ішкі

ж?не сырт?ы нары?тарда сату к?лемін ?л?айту;

ауыл шаруашылы?ы ?ндірісін мемелкеттік ?олдау шараларын

?тымды ету;

Аграрлы? азы?-т?лік ба?дарламасыны? тиімділігін ба?алау ?шін агро?нерк?сіптік кешенні? сапалы? жай-к?йін аны?тау?а м?мкіндік беретін ?лшемдер ж?йесі пайдаланылатын болады. А?ымда?ы жай-к?й мен к?тілетін н?тижелер мынадай ?лшемдер топтары бойынша ба?аланатын болады:

халы?ты азы?-т?лікпен ?амтамасыз етуді ж?не ?амтамасыз

ету ж?йесіні? т?ра?тылы? де?гейін сипаттаушылар;

ауыл шаруашылы?ы ?ндірісін ж?не ?айта ??деуді дамытуды?

тиімділігін сипаттаушылар;

аграрлы? азы?-т?лік кешенін мемлекеттік реттеу де?гейін

сипаттаушылар;

Азы?-т?ліктік ?ауіпсіздікті ?амтамасыз ету - сырт?ы ж?не ішкі жа?дайлар?а ?арамастан, тама?тануды? физиологиялы? нормаларына с?йкес халы?ты? тама? ?німдеріне деген ?ажеттерін ?ана?аттандыратын тиісті ресурстармен, ?леуетпен ж?не кепілдіктермен ?амтамасыз етілген экономиканы?, соны? ішінде оны? агро?нерк?сіптік кешеніні? жай-к?йі.

Азы?-т?лікті? на?ты ?ол жетімділік де?гейі т?тыну нормаларына с?йкес келетін к?лемде ж?не т?р-т?рлерімен, т?тыну орындарында оны? ?здіксіз болуы ретінде аны?талады. Ал экономикалы? ?ол жетімділік е? т?менгі т?тыну себетіне енгізілген к?лемде ба?а мен кірісті? ?алыптас?ан де?гейі жа?дайында халы?ты? азы?-т?лік тауарларын сатып алу м?мкіндігі ретінде аны?талады.

Халы?ты? кірістері де?гейі

1999 жыл

2000 жыл

2001 жыл

1 Халы?ты? а?шалай кірісі (бір айда

орташа жан басына ша??анда) те?ге

5539

6499

7316

2 К?нк?ріс де?гейіні? шамасы (бір айда

жан басына ша??анда) те?ге

3394

4007

4596

3 Экономикалы? ?ол жетімділік

коэффициенті (1-жол : 2-жол?а)

1,63

1,62

1,59

Ішкі т?тыну нары?ында?ы тама? ?німдері импортыны? ?лес салма?ы азы?-т?лік импортыны? ?ауіпсіз де?гейі, т?тастай ал?анда т?тыну де?гейіні? 17%-нан аспауы тиіс.

Ауыл шаруашылы?ы ?німдеріні? негізгі т?рлерін т?тынуда?ы импортты? ?лесі болмашы.

Халы?ты? тама? ?німдерімен жалпы ?амтамасыз етілгендігін ж?не б?л ж?йені? т?ра?тылы?ын сипаттай келіп, мынадай ?орытындылар жасау?а болады:

азы?-т?лік нары?ы, т?тастай ал?анда, негізгі тама? ?німдерін

т?тынуды? ?лтты? стандартын ?амтамасыз етіп отыр;

?атер т?нген жа?дайда негізгі тама? ?німдерімен ?амтамасыз ету

ж?йесі ?алыптастырылды;

тама? ?німдеріне халы?ты? экономикалы? ?ол жетімділігі, т?тастай

ал?анда халы?ты? кірістері де?гейімен ?амтамасыз етілгенмен, ?леуметтік топтар мен аума?тар бойынша біркелкі емес;

азы?-т?лік импорты к?леміні? ?суіне, оны? сапа стандарттарына

с?йкессіздігіне ?арай азы?-т?ліктік ?ауіпсіздікті ?амтамасыз ету ж?йесі т?ра?ты емес;

Жер ?атынастарын дамытуда?ы ауыл шаруашылы?ы к?сіпорындарын реформалауды? н?тижесінде, ?німі аз ж?не сорта? жерлерді? ауыл шаруашылы?ы айналымнан шы?арылуына байланысты ауыл шаруашылы?ы ма?сатында?ы жерлер 1991 жыл?ымен салыстыр?анда 127,5 млн. гектар?а немесе 2 еседен астам кеміді, сонымен бірге егістік жер 13,3 млн. гектар?а (2,7 есе) азайды. 1-кестеде к?рсетілген

Аграрлы? бизнесті? тиімді ж?йесін ?алыптастыруда жер ?атынастарын дамытудан, ауыл шаруашылы?ы су пайдалануды? тиімді ж?йесін ?алыптастырудан, ?сімдік шаруашылы?ынан, ауыл шаруашылы?ы машинасын жасауды дамытудан, ?сімдіктерді ?ор?ау ж?не карантиннен, мал шаруашылы?ы мен ветеринарияны дамытудан к?тілетін н?тижелер мынадай:

Жерді нары?ты? айналым?а енгізу; ауыл шаруашылы?ы тауарын ?ндірушілерді? кредит ресурстарына ?ол жеткізуін ?л?айту; жерді? пайдаланылуын жа?сарту; салы? салуды? арнайы режимін са?тау;

?сірілетін ауыл шаруашылы?ы да?ылдарыны? рентабельділігін арттыру; суармалы ж?йелерді? пайдалы ?сер коэффициентін 80%-?а дейін ?л?айту; ауыл шаруашылы?ы да?ылдарыны? т?сімділігін 25-30%-?а дейін ?л?айту; пайдаланушы су шаруашылы?тары компанияларыны? материалды?, техникалы? жара?тануын ж?не ?аржылы? ?амтамасыз етілуін ж?не оларды? ж?мыс істеуіні? технологиялы? де?гейін к?теру; ауыл шаруашылы?ында су пайдалануды? тиімді ж?йесін ж?не жер суландыру ??рылыстарын пайдалану ж?ніндегі ??рылымдарды дамыту; мелиорация ж?не ауыл шаруашылы?ында су пайдалану ж?йесіні? к?сіпорындарында жа?адан 150 ж?мыс орнын ??ру;

Б?секеге ?абілетті ?сімдік шаруашылы?ы ?німін ?ндіруді ?л?айту; ?ылыми негізделген ауыспалы егісті игеру; ?айта ?ндеуші к?сіпорындар ?шін шикізат базасыны? ?суі; мал шаруашылы?ыны? жемш?п базасын ны?айту;

?олда бар машина-трактор паркін орта есеппен 10%-?а жа?арту; отанды? трактор жасауды ж?не ауыл шаруашылы?ы техникасын, ?осал?ы б?лшектер шы?аруды ?олдау; ауыл шаруашылы?ыны? материалды?-техникалы? базасын ішінара жа?сарту; ауыл шаруашылы?ы да?ылдарын ?ндіру тиімділігін арттыру; ауыл шаруашылы?ы машиналарын жасау к?сіпорындарыны? республикалы? кооперациясын іске асыруды? негізінде республикамызда техника мен ??рал-жабды?тар ?ндірісіні? тиімді кешенін ?алыптастыру; ауыл шаруашылы?ы машиналарын ?зірлеу ж?ніндегі бас жобалау-конструкторлы? бюроны? ж?мыс істеуі; отанды? ж?не шетелдік ?алымдарды? ?зірлемелері есебінен ауыл шаруашылы?ы машиналарын жасау ?німдеріні? б?секеге жарамдылы?ын арттыру; республикамызды? импорт?а т?уелділігін азайту; жа?адан ж?мыс орындарын ??ру; ?сімдік ?ор?ау ж?не карантин саласында?ы ба?дарламаны іске асыру; республика аума?ында ?олайлы фитосанитариялы? жа?дай жасау?а; аграрлы? азы?-т?лік ?ауіпсіздігін, отанды? ?німні? б?секеге ?абілеттілігі мен сырт?ы нары??а еркін шы?уын ?амтамасыз ету; малды? ?ндірілетін ?німдер мен шикізатты? ?ауіпсіздігін ?амтамасыз ету; республика аума?ын ж??палы аурулар ?оздыр?ыштарыны? ?келуінен ?ор?ау;

Ауыл шаруашылы?ы ?німіні? ішкі ж?не сырт?ы нары?тарда?ы б?секеге ?абілеттілігін ба?алау. Ауыл шаруашылы?ы ?німіні? ішкі ж?не сырт?ы нары?тарда?ы б?секеге ?абілеттілігін аны?тауды? критерийі:

Облыстар

1991 ж.

1995 ж.

2000 ж.

2001 ж.

1991 жыл?ы?а ?ара?анда 2001 ж. ?згеріс (+, -)

барлы?ы

о.і.егістік жерлер

барлы?ы

о.і.егістік жерлер

барлы?ы

о.і.егістік жерлер

барлы?ы

о.і.егістік жерлер

барлы?ы

о.і.егістік жерлер

А?мола

13,6

6,4

12,6

6,2

8,9

4,5

9,0

4,9

-4,6

-1,5

А?т?бе

23,0

2,1

20,4

1,6

7,9

0,7

7,5

0,8

-15,5

-1,3

Алматы

15,9

1,7

14,2

1,5

8,5

1,1

8,2

1,1

-7,7

-0,6

Шы?ыс ?аза?стан

8,9

2,7

8,5

1,8

2,6

0,9

2,6

0,9

-6,3

-1,8

Атырау

22,2

0,03

18,6

0,01

4,5

0,002

4,5

0,001

-17,7

-0,03

Жамбыл

11,5

1,02

10,8

0,9

7,9

0,9

7,4

0,8

-4,1

-0,2

Батыс ?аза?стан

12,9

2,01

11,5

1,8

5,0

0,4

4,5

0,6

-8,4

-1,41

?ара?анды

28,4

2,3

22,1

2,02

11,9

1,06

10,7

1,1

-17,7

-1,2

?ызылорда

18,9

0,3

17,5

0,2

6,9

0,1

5,7

0,1

-13,2

-0,2

?останай

18,1

6,7

17,2

6,5

7,9

5,6

7,6

5,6

-10,5

-1,1

Ма??ыстау

13,9

0

12,2

0

8,3

0

8,3

0

-5,6

0

Павлодар

10,6

3,5

9,6

3,03

2,7

1,3

2,5

1,3

-8,1

-2,2

Солт?стік ?аза?стан

9,0

5,5

7,8

5,3

6,1

4,1

6,1

4,2

-2,9

-1,3

О?т?стік ?аза?стан

11,5

1,2

11,8

1,03

4,0

0,8

6,3

0,8

-5,2

-0,4

БАРЛЫ?Ы

218,4

35,5

194,8

31,9

93,1

21,5

90,9

22,2

-127,5

-13,3

Кесте 1

Тиімділік, шы?ындарды азайту ?леуеті.

Б?секелік индексі:

Ішкі нары?та, импорт ба?асыны? ішкі нары?та?ы сату ба?аларына ?атынасы ретінде есептеледі, ал сырт?ы нары?та, ?лемдік ж?не ресейлік ба?аларды? экспортты? ба?алар?а ?атынасы ретінде есептеледі.

С?раныс-?сыныс индексі:

Ішкі нары?та, на?ты ?ажеттілікті? отанды? ?ндіріске ?атынасы ретінде есептеледі, ал сырт?ы нары?та, ішкі т?тынуды алып таста?анда экспорт к?леміні? ?ндіріс к?леміне ?атынасы ретінде есептеледі.

Б?секеге ?абілеттілік ж?ніндегі жалпы ?орытындысы:

ауыл шаруашылы?ы ?німдеріні? жекелеген т?рлеріні? ?зіндік ??ны мен нары?та?ы ба?аны? ара?атынасына жасал?ан талдау ауыл шаруашылы?ы шикізатын дайындауды? ж?не сатып алуды? тиімді ж?йесі жо? екенін к?рсетеді, б?л ескірген ??сату технологиясымен ?атар отанды? та?ам ?німдері б?секелестігі т?мендігіні? бір факторы болып табылады;

шикізат базасыны? ?суі ж?не ауыл шаруашылы?ы тауарыны? б?секеге ?абілеттілігі ??сату к?леміні? ?сімі ?шін ?сірге аны?таушы фактор болып табылмайды;

отанды? ?німні? б?секеге ?абілеттілігіні? т?мендігі ?олданылып ж?рген стандарттарды?, халы?аралы? стандарттар?а сай болмауына байланысты;

аграрлы? секторда?ы а?паратты?-маркетингтік ж?йені? жетілмеуі ауыл шаруашылы?ы тауарын ?ндірушілерді? ауыл шаруашылы?ы ж?не азы?-т?лік нары?тарыны? жай-к?йі туралы жедел а?парат?а ?ол жеткізуін шектейді. Ауылда консультативтік ж?не консалттік ?ызметтер ж?йесіні? болмауы да ауыл шаруашылы?ы ?німіні? ж?не ??сатыл?ан ?німні? б?секеге ?абілеттілігін т?мендететін фактор болып табылады.

?айта ?ндеу ?нерк?сібін дамытуды? негізгі ма?саттары мен к?тілетін н?тижелер мынадай:

ауыл шаруашылы?ы шикізатын ?айта ?ндеуді ?алпына келтіру ж?не дамыту, ?айта ?ндеуші к?сіпорындарды? технологиялы? ж?не техникалы? жа?ынан артта ?алушылы?ын е?серу;

ба?аны арзандату ж?не ?ндіріс шы?ындарын азайту, ?нім сапасын жа?сарту есебінен ?німні? б?секелестік ?абілетін арттыруды ?амтамасыз ету;

отанды? экономиканы? импорт?а тым т?уелділік жа?дайынан арылу, ?айта ?ндеуші саланы? к?сіпорындары ?шін шикізат ?ндіру мен сатып алуды дамыту, ішкі нары?ты жо?ары сапалы мал шаруашылы?ыны? ж?не ?сімдік шаруашылы?ыны? отанды? ?ндіріс ?німдерімен толы?тыру;

ірі ?алаларды? т?лем ?абілеті бар т?р?ын хал?ыны? отанды? ?ндіріс шы?ар?ан мал шаруашылы?ы ж?не ?сімдік шаруашылы?ы ?німдеріні? ассортиментіне деген с?ранымын мейлінше ?ана?аттандыру;

ж?мыс орындарын ?алпына келтіру ж?не жа?адан ??ру;

?ндірілетін ?німні? сапасын жа?сарту, жа?а аппаратуралармен жара?тандыру;

сырт?ы нары?тар?а ?ол жеткізуді ?л?айту;

сырт?ы нары?тарды ке?ейту;

ауыл шаруашылы?ы ?німдерін ?айта ?ндеу ж?ніндегі біріккен к?сіпорындарды ??ру ж?не франчайзингтік схемаларды енгізу ?шін м?мкіндіктерді ке?ейту;

Б?л шаралар аграрлы? секторда?ы сауда-сатып алу ж?йесін ?алыптастыру?а, тауар айналымын ж?не ?ткізілетін тауарларды? сапасын арттыру?а, ауыл шаруашылы? ?німдері негізгі т?рлеріні? демпингтік ба?асын болдырмау?а м?мкіндік береді.

Ба?дарламаны іске асыруды? н?тижелері мыналар болады:

елімізді? азы?-т?лік ?ауіпсіздігін ?амтамасыз ету ж?йесіні? т?ра?тылы?ын арттыру, аграрлы? бизнес ж?йесіні? тиімділігін ?алыптастыру, отанды? ?німні? б?секеге ?абілеттілігін арттыру ж?не ішкі нары?та да, сырт?ы нары?та да сату к?лемін ?л?айта т?су, азы?-т?лік импортыны? де?гейін т?сіру, ауыл шаруашылы? ?німін мемлекеттік ?олдау шараларын ?тымды ету, аграрлы? азы?-т?лік кешенін мемлекеттік бас?аруды о?тайландыру;

ауыл шаруашылы?ы салалары жалпы ?німні?, ауыл шаруашылы? ?німдерін ??сатуды?, машина жасауды?, минералды? ты?айт?ыштар ?ндіруді? к?лемін ?сіру ?леуетіні? алдын-ала жасал?ан есептеулері Ба?дарламада к?зделген шараларды іске асыруды? н?тижесінде оларды? к?лемін 117,8 млрд. те?геге, соны? ішінде:

ауыл шаруашылы?ы ж?не ауыл шаруашылы? ?німдерін ??сату бойынша - 90,1 млрд. те?геге;

ауыл шаруашылы? техникасы (трактор) бойынша - 5,6 млрд. те?геге;

минералды? ты?айт?ыштар ?ндіру бойынша - 22,1 млрд. те?геге ?л?айту?а болатынын;

мултипликациялы? тиімділік н?тижесінде - экономиканы? бас?а салаларыны? к?лемін ?л?айтуды ?амтамасыз ету, салы? базасы мен бюджетке кірістерді? т?суін ке?ейту, кедейшілік пен ж?мыссызды?ты азайту, халы?ты? табысы мен т?рмыс д?режесін арттыру м?мкін екендігін к?рсетіп отыр.

Халы?ты азы?-т?лікпен ?амтамасыз етуді? ж?не ?амтамасыз ету ж?йесіні? т?ра?тылы? де?гейін сипаттаушы азы?-т?лікке жеке ж?не экономи-калы? ?ол жеткізуді? де?гейі импортталатын шай ж?не д?мдеуіштер сия?ты ауыл шаруашылы? ?німдеріні? д?ст?рлі ?сірілмейтін т?рлерінен бас?а, тама?тануды? ?лтты? стандарттарына с?йкес негізгі тама? ?німдеріне халы?ты? жеке ?олжетімділігін ?амтамасыз етілетін болады; айма?тар бойынша халы?ты? ?рт?рлі жіктері ?шін экономикалы? ?олжетімділік оларды? даму де?гейін те?естіруге, экономика салаларын, соны? ішінде ауыл шаруашылы?ын одан ?рі экономикалы? ?сіруді ?амтамасыз етуге, кедейленген халы?ты? (?сіресе ауылда?ы) е?бек ?леуетін іске асыруы ?шін мемлекетті? жа?дай жасауына, халы?ты? ?леуметтік осал жіктеріне ?леуметтік к?мек к?рсетуді? атаулылы?ын к?шейтуге ба?ыттал?ан айма?ты? саясат ж?ргізуді? есебінен ?амтамасыз етілетін болады.

Ішкі т?тыну нары?ында?ы тама? ?німдері импортыны? ?лес салма?ы ауыл шаруашылы? ?німін ??сататын тама? ?нерк?сібін дамыту негізінде импортты ауыстыру есебінен ішкі нары?та?ы тама? ?німдеріні? импорты ед?уір азайтылатын болады.

Мемлекеттік материалды? резервтер ж?йесінде азы?-т?лік запаста-рыны? болуы (??пия). Нормативтерге с?йкес негізгі тама? ?німдері бойынша мемлекеттік запастарды? ?ажетті к?лемі ?амтамасыз етілетін болады.

Ел хал?ыны? т?тыну нормаларыны? стандарттарын ?амтамасыз ету ?шін тама? ?німдерін ?ндіруді? ?ажетті к?лемін сипаттайтын бастап?ы м?ндер негізгі тама? ?німдерін ?ндіруді ?амтамасыз ету бастап?ы м?лшерден т?мен болмайды.

Тама? ?німдеріні? сапа ж?не ?ауіпсіздік стандарттарына с?йкестігіні? де?гейі ?ндірісті? ж?не тама? ?німіні? сапасын бай?ауды? техникалы? ж?не

технологиялы? нормативтері жануарлардан ?ндірілетін ж?не ?сімдіктен

алынатын ?німге арнал?ан ИСО-9000 сапа ж?йесіні? негізінде ?зірленіп

енгізілетін болады;

«Ветеринария туралы» ?аза?стан Республикасыны? За?ына с?йкес

ветеринария ж?ніндегі нормативтік-???ы?ты? актілерді ?зірлеу ж?не

енгізу ая?талады;

ветеринариялы? ж?не карантиндік зертханалар ?азіргі заман?ы

жабды?тармен ж?не аппаратурамен ?айта жара?тандырылатын болады;

халы?аралы? стандарттар?а ?йлестірілген тама? ?нерк?сібіні? ?німіне

арнал?ан МЕМСТ енгізілетін болады.

Ауыл шаруашылы? ?ндірісі мен ??сатуды дамытуды? тиімділігін сипаттаушы аграрлы? бизнес пен ??сату к?сіпорындары кірісіні? де?гейі сату нары?тарымен те?гермеленген ауыл шаруашылы? ?німі мен тама? ?німін ?ндіруді дамыту аграрлы? сектор мен ??сату салаларыны? т?ра?ты кірістілігі ?шін негіз болады, рентабельді ?нім ?ндіруді? де?гейін арттырады.

?ылыми негізделген агротехнологиялар мен ??сату технологияларын ?олдану де?гейі ауыл шаруашылы? ?німін сату нары?тарыны? ?ажеттері мен к?леміне с?йкес егіс ал?аптарын о?тайландыру ж?ргізіледі, егіншілікте ?ылыми негізделген ауыспалы егістер ж?не айма?тар ?шін мамандандырыл?ан технологияларды ?олдану де?гейі жо?арылатылады, ауыл шаруашылы?ы ?ндірісін энергиямен жабды?тауды ж?не химияландыруды ?сіру ?амтамасыз етіледі, элиталы? т??ымдарды ж?не асыл т??ымды жануарлар ?ры?тарын ?олдану негізінде ауыл шаруашылы?ы да?ылдарыны? т?сімділігі мен жануарларды? ?німділігі арттырылады. Тама? ?нерк?сібін жа??ырту ж?не ауыл шаруашылы? ?німін т?бегейлі ??деуді? жа?а технологияларын ?олдану ке?ейтіледі.

Азы?-т?лікті? ішкі нары?ында?ы негізгі тама? ?німдеріні? б?секеге

?абілеттілігі салы?ты реттеу, тауар ?ндірушілерді? кредит ресурстарына ?олжетімділігі, орынды тариф саясаты ж?ніндегі шаралар отанды? ?німні? б?секеге ?абілеттілігін арттыру мен импорт алмасу к?лемін ?сіруге негіз болады.

Сырт?ы сауда айналымыны? жа?ымды сальдосы асты? пен оны? ??делген ?німдеріні? экспортын ?л?айту, ішкі т?тыну ?шін ауыл шаруашылы?ы ?німіні? бас?а т?рлерін т?бегейлі ??деуді? к?лемін ?л?айту ж?не импортты? ??сас ?німді ы?ыстыру ар?ылы сырт?ы нары?тарды ке?ейту экспорт к?лемін ?л?айту?а ж?не ауыл шаруашылы? ?німі мен тама? ?німдеріні? импортын азайту?а м?мкіндік береді.

Ауыл шаруашылы?ы ?німін ?ндіру к?леміні? ж?не сату нары?тарыны? те?герімділігі ауыл шаруашылы? ?німіні? ж?не азы?-т?лікті? негізгі т?рлерін ?ндіру мен пайдалануды? баланстары берілген.

Халы?ты е?бекпен ?амтуды? ?суі 2003 жылы -16 мы?, 2004 ж.-ІЗ мы?, 2005 ж. 14 мы? ?осымша ж?мыс орнын ашу к?зделіп отыр.

Аграрлы? азы?-т?лік кешенін мемлекеттік реттеуді? де?гейін

сипаттаушы аграрлы?-?нерк?сіптік секторда?ы нары?ты? ?ндірісті? ?ажеттеріне за?дар базасыны? с?йкестігі «Ауыл шаруашылы? ?ндірісі мен ауыл шаруашылы? ?німдерін ??деу салаларын мемлекеттік ?олдау туралы», «Ауыл шаруашылы? ?ндірісін са?тандыру туралы», «Су пайдаланушыларды? бірлестіктері туралы» за?дар ?зірленетін болады, Салы? кодексіне, Су кодексіне, «Жер туралы» ж?не «Асты? туралы» за?дар?а ?згерістер мен толы?тырулар енгізілетін болады, осыны? н?тижесінде аграрлы?-?нерк?сіптік секторда?ы ?атынастар ретке келтірілетін болады.

Ауыл шаруашылы?ы ма?сатында?ы тауарлар мен к?рсетілетін ?ызмет-терге кедендік-баж ж?не салы? режимі ауыл шаруашылы? ?німіне ж?не ??сату саласыны? ?німіне импортты? кеден бажыны? тиімді (о?тайлы) ставкаларына талдау жасау ж?не мемлекеттік ?олдауды? ?ажетті де?гейін аны?тау мемлекеттік реттеу ж?йесін о?тайландырады.

Тама? ?німдеріне ба?а белгілеуді реттеу де?гейі ба?а белгілеуді реттеу экономикалы? ы?пал ету ар?ылы ж?зеге асырылады, ба?аны? мониторингі ж?ргізіліп, отанды? ?німні? ба?алы? б?секелестігін ?сіру ж?нінде шаралар ?олданылады.

Ауыл шаруашылы? ?німін ж?не тама? ?німдерін ?ндіруді мемлекеттік ба?ылау мен ?ада?алау ж?йесі мемлекеттік ба?ылау ж?не ?ада?алау ж?йесі: республика аума?ында фитосанитариялы? ж?не эпизоотиялы? ?олайлы жа?дайды ?амтамасыз етеді, асты? ресурстарын тиімді пайдалану, элиталы? т??ым шаруашылы?ы мен асыл т??ымды мал шаруашылы?ыны? сапасын арттыру бойынша жа?дай жасайды; ИСО 9000 енгізу базасында тама? ?німіні? сапасын жа?сартуды ж?не ветеринариялы?-карантиндік зертханаларды ?азіргі заман?ы талаптар?а сай келетін жабды?тармен жара?тандыруды ?амтамасыз етеді.

Ауыл шаруашылы? ?німін ж?не тама? ?німдерін ?ндіруді мемлекеттік ?олдау м?лшері Отанды? ?німні? б?секеге жарамдылы?ын арттырудан мейлінше жо?ары тиімділікке ?ол жеткізу ж?не бюджеттік ?аржыландыруды нысаналы ба?ыттау ма?сатында ауыл шаруашылы? ?ндірісі мен ауыл шаруашылы? ?німін ??сату саласын мемлекеттік ?олдау де?гейін

о?тайландырылатын болады.

Ни для кого не секрет, что в результате «прорыва», обеспеченного агропродовольственной программой на 2003-2005 годы, сельское хозяйство вышло из кризиса. Бюджет Минсельхоза за три года вырос более чем в 8 раз. Ежегодно, начиная с 2003 года, правительство дополнительно предусматривало до 10 миллиардов тенге на финансирование сельского образования, здравоохранения, на обеспечение питьевой водой, строительство и реконструкцию автодорог. За трехлетие на развитие аграрного сектора было выделено 150 миллиардов тенге. В последний год реализации трехлетней программы надо было строить систему госрегулирования и поддержки агробизнеса в стране, и она была сформирована. Из госбюджета на развитие были выделены почти 60 миллиардов тенге. В 2005 г. объем валовой продукции сельского хозяйства вырос на 6,7% до 5,7 млрд. долларов. При этом объем произведенной продукции в растениеводстве составил за отчетный год 3,06 млрд. долларов, животноводстве - 2,7 млрд. долларов. В 2005 г. валовой сбор зерна в весе после доработки составил 13,5 млн. т, что на 9,4% выше уровня 2004г. За 2005 г. произведено 1 млн. 372,9 тыс. т. мяса против 1 млн. 317,3 тыс. т. за 2004 г., 2 млн. 514,7 тыс. шт. яиц против 2 млн. 316,8 тыс. шт. В 2005 г. по сравнению с 2004г во всех категориях хозяйств достигнут рост поголовья крупного рогатого скота на 4,5% - до 5 млн. 440,2 тыс. голов, овец и коз - на 6,5% до 14 млн. 274,8 тыс. голов, свиней - на 1,6% до 1 млн. 313,3 тыс. голов, лошадей - на 3,5% до 1 млн. 160,0 тыс. голов, верблюдов - на 3% до 129,5 тыс. голов и птицы - на 2,8% до 26 млн. 325,4 тыс. штук. Казахстан является крупнейшим производителем сельхозпродукции в Центральной Азии. В США семейные фермы составляют 90% от всех ферм, партнерские - 9%, инкорпорации и другие формы хозяйствования - 1%. От 1 до 99 акров земли имеют 45% фермерских хозяйств, 100-499 акров - 37%, более 500 акров - 18%. К малым относят семейный фермы, не использующие наемный труд, доход которых составляет менее 250 тысяч долларов в год. То есть это в основном супружеские пары, имеющие земельные участки до 500 акров (1 акр = 0,405 га). Фермерские хозяйства оснащены хорошей техникой, так что с полевыми работами без героических усилий справляется один хозяин. Сельскохозяйственная техника настолько производительна, что у фермеров остается время для ведения бухгалтерского учета, чтения специальной литературы и наблюдения за ценами на рынке. Все это делается на компьютере с помощью стандартных программ.

2.2 Концепция устойчивого развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2006-2010 годы

Одним из основных признаков понятия «устойчивое развитие» является характеристика его как единства трех составляющих - экономической, социальной и экологической, образующих социоприродную систему.

Несомненно, что центральное место в данном определении отводится повышению уровня устойчивости производства продовольствия агропромышленного комплекса. Именно на этой основе возможно достижение продовольственной безопасности Казахстана. Развитие агропромышленного комплекса за последние годы стабилизировалось. Наблюдаются позитивные сдвиги в увеличении производства сельскохозяйственной продукции и продуктов ее переработки. Снижается уровень импорта продовольствия, растет оснащенность оборудованием и сельхозтехникой.

...

Подобные документы

  • Экономическая категория качества жизни. Анализ качества жизни в Республике Казахстан, основные пути его улучшения. Государственные программы (жилищного строительства, развития образования, занятости, по развитию агропромышленного комплекса и моногородов).

    курсовая работа [549,2 K], добавлен 01.12.2015

  • Социальная политика, ее сущность и виды, цели и задачи. Анализ подходов, форм и методов реализации жилищной политики в странах с развитой рыночной экономикой. Определение ее основных приоритетов, проблем и перспектив развития в Республике Беларусь.

    курсовая работа [87,9 K], добавлен 30.08.2013

  • Экономический рост как цель воспроизводства. Государственная политика Республике Казахстан по обеспечению экономического роста. Валовые частные внутренние инвестиции. Антикризисная политика государства. Стратегия индустриально-инновационного развития.

    курсовая работа [102,5 K], добавлен 25.04.2013

  • Применение программно-целевого метода планирования для развития предпринимательского сектора Украины. Анализ состояния малого бизнеса, основные проблемы его деятельности. Пути повышения эффективности государственной поддержки малого предпринимательства.

    контрольная работа [947,2 K], добавлен 25.03.2013

  • Понятие, структура и показатели занятости как макроэкономической категории. Анализ состояния занятости населения и оценка динамики рынка труда в Республике Беларусь. Изучение направлений и определение приоритетов государственной политики занятости РБ.

    курсовая работа [473,7 K], добавлен 30.10.2013

  • Анализ проблем развития сельского хозяйства Украины. Определение факторов, влияющих на эффективность агропромышленного комплекса. Результаты государственной поддержки аграрных предприятий: снижение конкурентоспособности и повышение рентабельности.

    контрольная работа [214,1 K], добавлен 04.09.2010

  • Формирования структуры регионального агропромышленного комплекса (АПК). Направления, методы и конкретные механизмы государственного регулирования АПК. Анализ современного состояния агропромышленного комплекса Приаргунского района и стратегия его развития.

    дипломная работа [959,4 K], добавлен 04.05.2013

  • Понятие и структура агропромышленного комплекса (АПК), роль государства в его развитии. Современное состояние АПК в Челябинской области, основные направления и перспективы развития отрасли. Виды экономической деятельности ОАО "Агрофирма Ариант".

    курсовая работа [70,3 K], добавлен 12.06.2012

  • Понятие агропромышленного комплекса и его структура. Управление агропромышленным комплексом в России, характеристика его состояния на современном этапе. Проблемы и перспективы развития предприятий агропромышленного комплекса России на мировом рынке.

    курсовая работа [282,6 K], добавлен 31.03.2018

  • Основные направления региональной политики. Система регионального управления. Политика преодоления межрегиональных диспропорций. Роль целевого финансирования и управления в развитии региона. Меры, необходимые для организации экономического развития.

    курсовая работа [49,4 K], добавлен 10.04.2014

  • Теоретические основы государственной научно-технической политики. Ее цели, направления формирования и реализации. Условия формирования базовых принципов программно-целевого финансирования НИОКР. Направления развития научно-технической политики в РФ.

    реферат [33,1 K], добавлен 20.06.2015

  • Сущность программно-целевого метода планирования. Классификация целевых комплексных программ (ЦКП). Этапы разработки и реализации ЦКП. Региональные комплексные программы (на примере Запорожской области).

    контрольная работа [29,0 K], добавлен 20.04.2006

  • Особенности развития предпринимательства в Республике Казахстан. Основные элементы системы государственной поддержки и развития предпринимательства. Оценка масштабов и уровня развития малого бизнеса в регионах РК. Проблемы, перспективы развития и пути.

    дипломная работа [74,6 K], добавлен 31.10.2010

  • Экономическая и социальная функции малого и среднего бизнеса в Республике Казахстан. Налоговая политика и финансирование МСБ. Ранжирование регионов по вкладу во внутренний валовой продукт. Изучение факторов, влияющих на предпринимательскую активность.

    презентация [1,7 M], добавлен 20.10.2014

  • Теоретические аспекты взаимоотношений государства и экономики Разработка концептуального подхода к формированию механизма государственного регулирования экономики в Республике Казахстан. Прогноз социально-экономического развития Костанайской области.

    дипломная работа [296,1 K], добавлен 03.05.2015

  • Способы вычисления объема прямых иностранных инвестиций на душу населения в Республике Казахстан. Рассмотрение рейтинга государства во Всемирном банке. Государственная программа по форсированному индустриально-инновационному развитию на 2010-2014 годы.

    презентация [112,4 K], добавлен 25.04.2013

  • Сущность и структура Агропромышленного комплекса, классификация инфраструктуры в нем. Исследование истории становления, современного состояния и оценка динамики развития данного комплекса в Краснодарском крае, анализ перспектив дальнейшего развития.

    курсовая работа [72,5 K], добавлен 15.03.2014

  • Понятие, причины и формы безработицы, её социальные и экономические последствия. Раскрытие содержания теории "Полной занятости", сущность закона Оукена. Современные тенденции и анализ динамики безработицы в Казахстане, государственная политика занятости.

    курсовая работа [294,9 K], добавлен 12.04.2014

  • Исследование состояния аграрного сектора в Казахстане. Государственная политика по регулированию агропромышленного комплекса в период кризисного развития экономики. Развитие и совершенствование системы кредитования сельскохозяйственного производства.

    дипломная работа [120,7 K], добавлен 29.06.2015

  • Анализ инвестиционной политики в Республике Казахстан. Основные направления инвестиционной политики в Казахстане. Анализ состояния инвестиционного климата в РК. Мониторинг инвестиционных проектов. Обеспечение инвестиционной привлекательности Казахстана.

    дипломная работа [120,8 K], добавлен 29.01.2008

Работы в архивах красиво оформлены согласно требованиям ВУЗов и содержат рисунки, диаграммы, формулы и т.д.
PPT, PPTX и PDF-файлы представлены только в архивах.
Рекомендуем скачать работу.